Yeni Doğan Bakıma Yönelik 6 YANLIŞ Geleneksel Uygulama Nedir?

Gelenek bir kültür içinde her zaman var olduğuna inanılan, sosyal olarak bir nesilden diğerine sözlü anlatım yollarıyla aktarılan alışkanlık ve normların toplamı olarak tanımlanmaktadır. Geleneksel uygulamalar her alanda olduğu gibi sağlık alanında da görülmektedir.

Bu yazımda geleneksel uygulamaların sağlığa nasıl etki ettiğini ve çoğu zaman karşılaştığım yeni doğan bebeklerde uygulanan yöntemlerin neler olduğunu ele aldım.

Geleneksel uygulamalar dünyanın hemen her yerinde sıklıkla başvurulan tedavi yöntemidir. Bazı sebeplerden dolayı sağlık hizmetinden yararlanamayan veya sağlık kuruluşuna gitmek istemeyen kişiler, çözümü geleneksel uygulamalarda araya bilmektedir.

Geleneksel Uygulamalar Sağlımızı Nasıl Etkiler?

Kültürün kuşaktan kuşağa aktarılmasında gelenek, inanç ve değerlerin etkisi vardır. Kültür, kişiliğin şekillenmesinde, kişinin nasıl düşüneceği, hangi dili konuşacağı, nasıl inanacağı, hastaları nasıl tedavi edeceği, nasıl besleneceklerine dair konularda etkilidir. Bunun yanı sıra kültür neyin hastalık olup olmadığı da önemli düzeyde etkilidir.

Geleneksel inanç ve uygulamalar önceki kuşaktan öğrenir ve bir sonraki kuşağa aktarılır. Bu durumda değiştirilmesi oldukça güç inanç ve uygulamalar ortaya çıkar. Ortaya çıkan uygulamalar çoğu zaman hastalığın temel nedenini göz ardı ederek iyileşme sürecini uzatabilir, başka hastalıklara sebep olabilmektedir.

Sağlık profesyonellerin etkili ve verimli olmaları için hizmet verdiği kitlenin düşünme ve yaşama biçimleri ile yaşama koşullarını iyi tanımaları tedavi ve bakımda daha iyi sonuç elde etmesi bağlamında önem kazanmaktadır.

Geleneksel uygulamaların en sık rastlandığı dönemler ise gebelik, doğum ve doğum sonu dönemleridir. Özellikle de yeni doğanlara yönelik uygulamalar sıklıkla yapılmaktadır.

Şimdi, yeni doğan bebeklere uygulanan geleneksel yöntemlerden örnekler verip bu örneklerin çoğunu bizzat kendim karşılaşmış ya da duyduklarımdan yola çıkarak derledim.

Yeni Doğan Bebeklerde Geleneksel Uygulamalar Nelerdir?

Bebek doğduğu andan itibaren onu çevreleyen geleneksel uygulamaların çoğu bebeğe zarar verdiği halde devam ediliyor. Bu durumda sağlık profesyonellerin kültürün etkisiyle uygulanan bu yöntemlerin nedenlerini ve sağlığa olan etkisini iyi bilmeleri tedavi ve bakımda daha iyi sonuç elde edilir.

1. (Olağanüstü Güçlerden Yararlanma) Nazar Bozma, Büyü Bozma

Bebeğin sağlığına ve hastalıklarına yönelik yapılan yöntemlerin büyük bir kısmı olağanüstü güçlerden yarar sağlama, büyü bozma, nazar bozma, gibi yöntemlerdir. Bunların ilk başta sağlık üzerine bir etkisi olmadığı düşünülür. Oysa bu yöntemler ailede yalnızca psikolojik rahat sağlayıp, sağlık kuruluşuna başvuruyu ve tedaviyi geciktirebilir ya da bebeğin ölümüne yol açabilir.

2. Tuzlama

Bebeklere kesinlikle uygulanması yanlış olan fakat sık olarak uygulanan diğer bir yöntem ise tuzlamadır. Yani yeni doğan bebeğin tuzlu suyla yıkanması ya da doğrudan vücudunun tuzla ovulmasıdır.

Özellikle bebeğin boyun çevresi, koltuk altı, bacak araları, ayakları, avuç içleri, ağzının içi olmak üzere tüm vücudu tuzla ovulur. Bebeğe sürülen tuzun ter oluşmasını engellediğini, ayakların kokmaması, ağzı kokmaması ya da tuzlanmanın bebeğin gelişimini hızlandıracağına inanç vardır. Oysa bebeklerin vücudu çok ince yapıda olduğu için tuz kana hemen karışır bu durum böbrek yetersizliği, beyin ölümü, koma, ölüme kadar kötü sonuçlar doğurabilir.

3. Sarılıkta Sarı Tülbent Ya Da Sarı Floresan Işığı

Başka bir yanlış inanca göre sarılıkta sarı tülbent ya da sarı floresan ışığı işe yarar inancı var. Kullanılan sarı tülbent ya da ışık bebeğin ten rengini kapattığı için sararmasını net göremeyen ebeveynler geç kalarak bebeği iyileştirmek yerine zarar verebiliyor.

Yeni doğan bebeklerde birkaç gün sonra bilirubin adı verilen madde ortaya çıkar bu maddenin çok yükselmesi durumunda sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir, bu yükselme beynine zarar verebilir, sakatlığa, zekâ geriliğine sebep olabilir. Sarılıkta ebeveynlerin evde yapacağı en doğru şey bebeği sık sık beslemek olacaktır.

4. Kundaklama

Kundaklama halk arasında büyük önem taşımaktadır. Bebekler daha iyi uyumasına ve daha sakin olmasına yardımcı olduğu düşünülen kundak, faydalı olduğu kadar yanlış kundaklaması sonucunda zararlı olabilmektedir.

Bebeğin çok sıkı bir şekilde kundaklamak, kalça çıkıklığı ve bebeğin nefes alışverişini de etkileyerek ani bebek ölümü sendromu riskini artırır.

Bebeğin çok sıkı olmayacak rahat bir nefes almasını sağlayacak doğru kundaklama bebeğin ani irkilmeler sonrası kolay bir şekilde uykuya geçmeyi kolaylaştırır ayrıca bebeğin rahat ve güvende hissetmesine yardımcı olur.

5. Üç Ezan Vakti Bekleme

Bazı inanışlara göre ilk ağız sütü bebeğe verilmeyip toprağa atılır ya da üç ezan vakti beklenilir. Kolostrum dediğimiz bu ilk gelen süt içerisinde bulunan vitamin ve minareler bebeğin zararlı virüs ve bakterilere karşı koruyarak kolay hastalanmalarını önler.

İlk zamanlarda fazla beslenemeyen bebeklerin ihtiyaç duyduğu besini tek başına karşılamaktadır. Aşı niteliğinde olan kolostrum kesinlikle atılmaması gereken bebekler için altın değeri taşımaktadır.

6. Bebeklerin Gözüne Limon Sıkma

Bebeklerin gözüne limon sıkmak, göze sürmek inancı var. Bebeklerin gözü hassas bir yapıda olduğu için hemen zarar görebilmekte ve enfeksiyon kapabilmesinden dolayı uygun görülmeyen uygulamalardandır.

Sağlık açısından zararlı olan geleneksel uygulamalar bebeğin tedavisini geciktirebilir, iyileşme sürecini uzatabilmekte, hastalık, hata ölümle sonuçlanabilmektedir. Toplumu bu zararlı uygulamaların sakıncalarından haberdar olmaları bu yönden olumlu davranış biçimleri geliştirilebilir.

‘İyi niyetli gelenekler kötü bitmesin’