Merhabalar,

Bu yazımızda sizlere rahim ağzı kanseri diğer adıyla servirks kanseri ile ilgili toplum tarafından en fazla sorulan ve merak edilen sorularla birlikte cevaplarını vereceğiz.

Serviks nedir ve nerede bulunur?

Serviks, rahim boynunun bir diğer adıdır. Rahimin vajinaya açıldığı yerdir. Gerçekten güçlü bir kastır. Normalde oldukça sıkı şekilde kapalıdır ancak doğum sırasında bebeğin dışarı çıkmasına izin verecek şekilde açılır.

Rahim ağzı kanseri nedir?

Dünyada kadınlarda en sık görülen dördüncü kanser türüdür .Kadınların yaşamında ağır bir tehdit oluşturan serviks kanseri, dünyada kadın kanserleri arasında meme kanserinden sonra ikinci sırada gelmektedir. Serviks kanseri, dünyada her iki dakikada bir kadın ölümüne neden olan ve kadınlarda meme kanserinden sonra en sık görülen ikinci kanserdir. Ülkemizde görülen servikal kanser vakalarının ortalama yaşı 48,7’dir.

Rahim ağzı kanseri her yıl dünya çapında 528.000 yeni vakayı ve 266.000 ölümü, diğer jinekolojik tümörlerden daha fazla oluşturmaktadır . Vakaların yüzde doksan beşine kanserojen insan papillomavirüsleri (HPV)  ile sürekli enfeksiyon neden olmaktadır.

İnsan papilloma virüsü-16, en yüksek kanserojen potansiyele sahiptir ve dünyadaki tüm serviks kanseri vakalarının yaklaşık% 55-60’ını oluşturur. İnsan papilloma virüsü-18 bir sonraki en kanserojen genotiptir ve rahim ağzı kanseri vakalarının% 10-15’inden sorumludur.

Bugün, servikal kanser gelişimi için HPV’nin mutlaka var olması gerektiği, diğer risk faktörlerinin ya virüsle karşılaşma oranını arttırdığı ya da viral persistansın karsinojenik süreci hızlandırmada önemli olduğu konusu üzerinde durulmaktadır. Cinsel yönden aktif erişkinlerin %70’inden fazlası, hayatlarının bir döneminde HPV’ye maruz kalmakta ve bunların da %70’inden fazlasının 15–24 yaş arasında olduğu bildirilmektedir.

Rahim ağzı kanseri belirtileri nelerdir?

Serviks kanserinin en tipik bulgusu ağrısız kanama ve et suyu renginde vajinal akıntıdır.

• Anormal vajinal kanama,
• Cinsel birleşme sonrası veya menopoz sonrası  kanama,
• Periyodlar arası lekelenmeler,
• Adet kanamalarının uzun sürmesi ve normalden daha ağır geçmesi,
• Pelvik muayene sonrası kanama,
• Disparoni(cinsel birleşme sırasında ağrı)
• İleri evrelerde kötü kokulu vajinal akıntı
• Bel ve kasık ağrısı,
• Genital ve anal mukozalarda karnabahar görünümünde tek veya çok sayıda olabilen ağrısız lezyonlar,
• Anemi,
• Kilo kaybı,
• İdrar yapmada güçlük ya da
• Bacak ödemi görülebilir .

Servikal kanser riskini artıran faktörler nelerdir?

• Çok eşli cinsel yaşamın olması,
• Cinsel yolla geçen hastalığa sahip olunması (özellikle human papilloma virüs tip16-18, Herpes simpleks tip II ve HIV),
• Erken yaşta cinsel yaşamın başlamış olması (<16 yaş )
• İlk gebelik yaşının 20 yaş ve altında olması,
• İlk doğum yaşının 20 yaş ve altında olması,
• Doğum sayısının üç ve üzeri olması,
• Sigara kullanılması,
• İlk adet yaşının erken olması ,
• Irk (siyah kadınlar),
• Tedavi edilmemiş diğer vajinal enfeksiyonların olmasıdır.

Özellikle C vitamini, iyileşmedeki rolü immün sistem ve sigaraya karşı antioksidan özelliği nedeniyle dikkat çekmiştir. Pek çok çalışmada yüksek seviyede C vitamini alımının, displazi ve invaziv kanser oranı için riski azalttığı gösterilmiştir. Yapılan bir çalışmada, düşük folat alımının ise servikal lezyonları arttırdığı gözlemlenmiştir.

Literatürde araştırmaları devam eden riskli davranış şekilleri:

• 15 yaştan önce menarşın başlaması,
• Anne ya da kız kardeşte servikal kanser öyküsünün olması,
• Düzenli olarak pap testi yaptırmaması, düzenli sağlık kontrolüne gitmemesi,
• Sebze-meyveden fakir beslenmesi (vitamin c, beta-karoten ve folat eksikliği),
• Kötü hijyene, düşük sosyo- ekonomik düzeye sahip olunması,
• Beş yıldan fazla doğum kontrol hapı kullanma durumunun olması

Rahim ağzı kanserinden nasıl korunabilirim?

Birincil korunmada profilaktik aşı uygulaması yer alırken; günümüzde uygulanan, tarama testleri ile HPV’yi erken dönemde belirleyip, sebep olduğu lezyonları erken tedavi ederek invaziv kanser gelişmesini önleyen ikincil korunmadır.

• Tek eşlilik
• A-C vitaminleri ve folik asitçe zengin diyet
• Cinsel yaşamın başlaması ile ilgili taramaların yaptırılması
• Siklus ve akıntı problemlerinde doktora başvurulması
• Kişisel hijyenin sağlanması
• Cinsel birleşmede Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan korunmak için kondom kullanılması
• Alkol sigara ve madde kullanımı olmaması korunma için önemlidir.

Rahim Ağzı Kanseri Tanılama ve Tarama Yöntemleri Nelerdir?

Pap smear testinin belli kısıtlamalarının olması, bazı alternatif tarama testlerinin geliştirilmesine ve değerlendirilmesine neden olmuştur . Bunlar;

• Konvansiyonel Servikal Sitoloji (Pap Smear)

• Sıvı bazlı sitoloji
• HPV DNA testleri
• Auto pap sistemleri
• Gözle muayene (Visuel inspeksiyon -VIA, VILI)
• Servikografi
• Servikal Fluoresan spektroskopi
• Multispektral dijital kolposkopi
• Optikal tomografi

Yaş Grubuma Göre Ne Zaman Rağim Ağzı Kanseri Taraması Yaptırmaya Başlamalıyım?

• 21 yaşından küçük iseniz taramaya girmeniz önerilmemektedir.
• 21-29 yaşında iseniz 3 yılda bir PAP-SMEAR (sitoloji) testi yaptırmanız önerilmektedir.
• 30-65 yaş arasında iseniz;

– 3 yılda bir servikal sitoloji testi(PAP-SMEAR) yaptırabilirsiniz.

– 5 yılda bir HPV DNA testi yaptırabilirsiniz.

– 5 yılda bir CO-TEST olarak adlandırılan hem servikal sitoloji hem HPV DNA testi birlikte yaptırabilirsiniz.

• 65 yaş üzerinde iseniz ya da Total Histerektomi ameliyatı geçirdiyseniz taramaya devam etmeniz önerilmemektedir.
• HPV aşısı yaptırmış olsanız bile yaşınıza uygun tarama programını yaptırmanız önerilmektedir.

Jinekolojik muayeneler kadınlar için zor, utanılası , çekinilen bir durum gibi görülse de bunun aksine vajinal muayeneler mahremiyet üzerine kurulu olarak yapılmaktadır. Jinekolojik muayene öncesi işlem ile ilgili kafanıza takılanları sormanız işlem esnasında kendinizi rahat ve güvende hissetmeniz için önemlidir.