Merhabalar değerli meslektaşlarım,
Bugün sizlerle öğrencisinden akademisyenine, yeni mezunundan kıdemlisine kadar her kesim meslektaşımız için bilinmesi arz eden önemli konulardan birini ele alacağım: MAVİ KOD.
Pek çoğumuz İSG eğitimlerince 2222 olarak kafamızda kodluyor, derslerce acil tıbbi müdahale olarak kulak dolgunluğuyla birtakım bilgiler elde ediyoruz. Fakat o anı gerçekten deneyimlemek oldukça farklı bir tecrübe. Verilme zamanı, sürecin ilerleyişi, görev, yetki ve sorumluluklar bazında yasal yönetmeliği ile bana sorarsanız klinik içerisinde yaşanan apayrı bir boyut. Endişe mi, korku mu, heyecan mı, adrenalin mi artık nasıl bir duygu olarak adlandırırsınız bilmiyorum. Şahsen ben bu deneyimimi sadece bir duyguya bağlayamıyorum. Oldukça endişe duyduğunuz fakat saniyeler içinde atik bir şekilde hareket etmek zorunda kaldığınız, kaygınızı geri planda tutarak soğukkanlı bir mücadele içine girdiğiniz, bir yandan insan yaşamını diğer yandan ise kriz alanını uygun bir şekilde yönetmek zorunda kaldığınız, multidisipliner bir muhabere alanı. Kazananı ise hayat belirliyor. İnsana verdiği ilk his ise nedense yaşamla ölümün sanki sizin elinize bağlı olması durumu. 2 gün boyunca ambu şişirmekten bilek ağrısı yaşamaya devam ediyor dahi olsanız entübe ettiğiniz hastanın sağlıklı bir şekilde taburcu olması en muazzam hislerden.
Mavi Kod Nedir?
Mavi Kod; acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulan hasta, hasta yakını ve tüm hastane personeline en kısa sürede müdahale edilmesini sağlayan acil durum yönetim aracıdır.
Sıklıkla kalbin durması (Kardiyak Arrest), solunumun durması (Solunum Arrest) durumlarındaki hastaya en kısa sürede gerçekleşebilecek tıbbi müdahaleyi mümkün kılmaktadır. Uygulamalar tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında Sağlık Bakanlığı’nca belirlenmiş olan mavi kod prosedürüne uygun gerçekleştirilmektedir.
Hastanenin herhangi bir yerinde, herhangi bir kişisine, kişiyi/durumu ilk gören sağlık personeli tarafından verilen mavi kod durumu; doktor, hemşire ve anestezi teknisyeninden oluşan özel donanımlı mavi kod müdahale ekibine hastane anons sistemi ile iletiliyor. Bu süre zarfında ekip alana gelene kadar kişiye servis hemşiresince Temel Yaşam Desteği Müdahalesi sağlanıyor.
Her mavi kod ekibi mesai içi ve mesai sonrası olarak yedekleriyle birlikte kesintisiz 24 saat hizmet vermektedir. Yanlışlıkla verilmiş olan mavi kod durumundaysa tekrar çağrı merkezi aranarak iptal edilmesi sağlanır. Mavi kod santrale bildirilir bildirilmez hastane içinde en az 3 defa mavi kod anonsu geçer. Mavi kod ekibi, kod verildikten itibaren 3 dakika içerisinde olay noktasına ulaşmalıdır.
Mavi kod verilmiş olan kişi, eğer klinikteki bir vakaysa klinik servis hemşiresi tarafından defibrilatör ve acil müdahale çantası hazırlanır, crash card kilidi kırılır odaya çekilir; mavi kod ekibi ulaşıncaya kadar alan hazırlanmış olur. İlk müdahaleye başlanır, nabız ve solunum değerlendirilir, hasta monitörize edilir, hasta yatağı en alt seviyede alınır, yatak dümdüz olacak şekilde ayarlanır, yatak başı çıkarılır, gelen mavi kod ekibine hasta hakkında bilgi verilir ve müdahale boyunca ekibe yardım edilir. Bu süreçte aktif olarak kullanılabilecek bir damar yolu mutlaka açık ve çalışır olmalıdır. Ayrıca hastanın doktoruna da haber verilmelidir.
Mavi kod müdahale ekibinde bulunan doktor olay yerine geldiğinde ekip liderliğini devralır. Resüsitasyon başarılı ise hastanın yoğun bakım servisine alınmasını sağlar. Ekipteki anestezi teknisyeni hastayı entübe ederek güvenli hava yolunu açar ve hava yolu açıklığının devamlılığını sağlar. Ekipteki acil servis hemşiresi/sağlık memuru doktor direktifinde gerekli uygulama ve müdahaleyi yapar. İlgili birim hemşiresiyse müdahale boyunca doktor direktifi doğrultusunda ekibe yardımcı olur. Güvenlik görevlisi ekibin rahat müdahale edebilmesini sağlamak için mavi kod uygulama alanındaki güvenliği sağlar. Hasta başka bir üniteye transfer edilecekse servis doktorunca ayarlama yapılır. Hasta exitus (Bir canlının beyin, solunum ve dolaşım faaliyetlerinin dönüşümsüz olarak durması, tüm organ ve dokularındaki hücrelerin fiziksel ve kimyasal etkinliğini kaybetmesi nedeniyle yaşamın sona ermesi.) olmuşsa ilgili bölüm hemşireleri tarafından gerekli işlemlere başlanır.
Mavi kod formu bireyin kimlik bilgileri, tıbbi tanısı, acil yardım çağrı saati, mavi kod ekibinin alana geliş saati, müdahaleye başlama ve bitiş saatleri, yapılan müdahaleler, kullanılan tıbbi ve sarf malzemeleri ve müdahale sonucu açık, kısaltmalar kullanılmadan anlaşır, net bir dille anestezi teknisyeni tarafından üç nüsha doldurularak ekibin tüm üyeleri tarafından imza altına alınır. Bir nüshası kalite birimine 24 saat içinde teslim edilir (mavi kod olayı hafta sonu olmuşsa haftanın ilk iş günü form kalite birimine teslim edilir), bir nüshası ilgili birimde ve bir nüshası da hasta dosyasında muhafaza edilir.
Müdahale sonunda kullanılan malzemelerin kontrolü ve temizliği müdahale eden ekip ve ilgili birim hemşiresi tarafından yapılarak eksilen malzeme tamamlanır. Kullanılan malzemenin temizliği sterilizasyona gönderilerek sağlanır. Mavi kod ekibi ve servis sorumluları tarafında acil müdahale ekipmanı düzenli olarak her gün, her vardiya tesliminde ve kullanım sonrasında mutlaka kontrol edilmelidir. Malzemelerin eksiksiz, temiz ve çalışır olduğundan emin olunmalıdır.
Olayın ilerleyiş döngüsünden bahsettiğim bu yazımdan verim almış olmanızı umuyorum. Sonraki yazımda ‘Crash Card, Crash Card İlaçları ve İlaçların Kullanım Alanları’ konularını işleyeceğim.
Şimdilik Hoşçakalın.