Kovid-2019 Doğurganlığı (Fertiliteyi) Etkiliyor Mu/Etkiler Mi?

Aralık 2019’da başlayan ve dünya genelinde halen devam etmekte olan koronavirüs hastalığı 2019 (kovid-19)’un kısa ve uzun vadeli etkileri tam olarak bilinmemektedir. Bu dönemde, başta akciğer ve kalp olmak üzere koronavirüs’ün neden olduğu patolojilerin oluşum mekanizması ile tedavi süreci detaylı olarak çalışılmaktadır. Bununla birlikte, bazı araştırmacılarda bu salgının erkek ve kadın fertilitesini nasıl etkilediği ve etkileyebileceğine yönelik çalışmalar da yapmaktadır.

Erkeklerde, kadınlara göre daha yüksek oranda görülen kovid-2019’un ölüm (mortalite) oranının da erkeklerde daha yüksek olduğu belirlenmiştir [1]. Erkek üreme hücrelerinin üretildiği organ olan testis dokusunda, korona virüsün bağlandığı reseptör olan anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE-2)’nin var olduğu belirlenmiştir [2]. Bu bulgu, yeni araştırmaların yapılmasına neden olmuştur. Kısıtlı hasta üzerinde yapılan bir çalışmada (12 hastada) [3], testis dokusunda virüsün enfeksiyon sonrası kalmadığı görülmüştür. Fakat, testis dokusuna zarar verdiği ve testosteron üreten Leydig hücrelerinin sayısını azalttığı ortaya konulmuştur. Diğer bir çalışmada, enfekte olmuş erkeklerin semenlerinde virüs mRNA’sı tespit edilmiş ve testosteron ile türevlerini azalttığı gözlenmiştir [4]. Bu konuda, özellikle erkek eşey hücresi olan sperm üzerindeki etkileri belirlemeye yönelik yeni araştırmalara gereksinim duyulmaktadır.

Kadın fertilitesi üzerine kovid-19’un etkisi ile ilgili kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bunlardan birisinde, koronavirüsün hücreye girişini sağlayan bir reseptörün (Basigin olarak bilinmektedir.) uterusta (rahimde) var olduğu rapor edilmiştir [5]. Bu reseptörün normal gebelik süreci için de gerekli olduğu bilinmektedir. Bu bulgu, gebelik sürecinde enfekte olunmamasının sağlıklı bir gebelik için önemli olduğunu göstermektedir. Farklı bir araştırmada da ileri anne yaşı ve yüksek vücut kitle indeksinin enfekte olmuş annelerin gebelikleri için risk faktörlerinden olduğu belirlenmiştir [6]. Aynı çalışmada, kovid-19 ile enfekte olmuş gebeliklerin erken doğumla sonuçlanma oranın daha yüksek olduğu ortaya konulmuştur.

Sonuç olarak, kovid-19’un erkek ve kadın fertilitesi üzerine belirli olumsuz etkileri olduğu görülmektedir. Bu etkilerin, yeni çalışmalarla desteklenmesi ve yeni olası olumsuz etkilerin de araştırılmasının önemli olduğu düşüncesindeyiz. Ayrıca, bu hastalığın uzun vadedeki etkilerini görmek için biraz daha beklenmesi gerekecektir. Bu dönemde, koronavirüsün kısa ve uzun vadeli olası olumsuz etkilerini yaşamamak için enfekte olmamaya ve gerekli koruyucu tedbirleri almaya özen göstermeliyiz.