Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını önlemek için ilaçlarla tedavi edilen bir tür tedavi yöntemidir. İlaçlar vücudun tüm hücreleri arasında yayılır, ancak kanser hücreleri daha hassas olduğu için daha çok etkilenirler. Kemoterapi tedavisi genellikle cerrahi ve radyoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılır.
Bu yazımda sizlerle kemoterapi hakkında doğru bilinen yanlışları paylaşmak istiyorum.
1. Kemoterapi tedavisi mutlaka saçlarınızı döker.
Yanlış!
Kemoterapi tedavisi sırasında hastaların ilk sordukları sorulardan biri şüphesiz ki saçların dökülüp dökülmeyeceğidir. Kemoterapi tek bir tedavi yöntemi değildir. Ayrıca hem saçı döken hem de saçı dökmeyen kemoterapik ilaçlar günümüzde mevcuttur. Yani her kemoterapik ilaç saçı dökmemektedir.
2. Akıllı ilaçlar her kanser hastasına uygundur.
Yanlış!
Her kanser hastasının tedavisi kendisine özeldir. Akıllı ilaçlar her kanser hastasına fayda göstermeyebilir. Birçok kanser türünde kemoterapiyle veya tek başına akıllı ilaç kullanımı bulunmaktadır. Ancak her kanser türünde rutin akıllı ilaç kullanımı yoktur.
3. Kemoterapi kanserin son evre tedavisidir.
Yanlış!
Kemoterapi ameliyat edilebilen hastalarda, erken evre kanserlerde koruyucu olarak da uygulanabilen bir tedavi biçimidir. Cerrahi işlemin ardından vücut tümörden arınmışken bile kanserin tekrarlamaması için kemoterapi uygulanabilmektedir. Kemoterapi kanserin her evresinde uygulanabilen bir tedavidir. Kanser tedavisi kapsamında kemoterapi almak hastalığın son evresinde olunduğu anlamına gelmez.
4. Kemoterapi tedavisi sonrası uzun süre mide bulantısı yaşanır.
Yanlış!
Kemoterapi sonrası yaşanan yan etkiler kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Kemoterapideki amaç, kişinin yaşam kalitesini bozmadan tedavisine devam edebilmektir. Kemoterapi sonrası yaşanabilecek yan etkiler için geliştirilmiş birçok ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçların kullanımından sonra hastaların birçoğunda bulantı gibi yan etkiler ortadan kaldırılmıştır.
5. Kemoterapi sonrası yan etki yaşanmıyorsa ilaç işe yaramıyordur.
Yanlış!
Kemoterapi sonrası yaşanan yan etkilerin tedavi başarısıyla bir ilişkisi yoktur. Kişiler hiç yan etki yaşamadan da çok iyi bir tedavi süreci ve başarısı elde edilebilmektedir.
6. Sadece tek bir tür kemoterapi ilacı vardır ve her kanser türünde o uygulanır.
Yanlış!
Aynı kemoterapi ajanı hem akciğer hem meme hem de pankreas kanseri tedavisinde kullanılabilmektedir. Aynı kemoterapilerin kullanıldığı farklı hastalıklar olmakla birlikte, kanser tipine özgü farklı tedavi yaklaşımları da bulunmaktadır. Her kanserin tedavisinde tek bir kemoterapi ve tek bir tedavi yöntemi vardır demek doğru değildir. Tedavi kapsamında kemoterapi ilacıyla akıllı ilaç birlikte kullanılabildiği gibi kemoterapiyle İmmünoterapi veya İmmünoterapi ilaçlarıyla akıllı ilaçlar da birlikte kullanılabilir. Kanserin tipine veya evresine göre de kullanılan ilaçlar ve kullanım dozları değişkenlik göstermektedir. Her hasta, yalnızca kendi başına, kendi hastalığı ve kendi hastalık süreciyle değerlendirilmektedir.
7. Kemoterapiden sonra çocuk sahibi olunmaz.
Yanlış!
Kemoterapi tedavisi hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme sistemi etkinliğini düşürebilmektedir. Kadınlarda yumurta üretimini etkilemekte, erkeklerdeyse sperm sayısında düşmeye sebep olmaktadır. Ancak kemoterapi tedavisi gören birçok insan daha sonrasında çocuk sahibi olabilmektedir. Kemoterapi tedavisinden sonra çocuk sahibi olmayı düşünen kişiler için sperm saklama ya da yumurta dondurma işlemleri önerilmektedir.
8. Her kemoterapi seansından sonra daha kötü olunur.
Yanlış!
Yan etkiler kişiden kişiye değişir. Genellikle ilk kemoterapiden sonra yaşanan yan etkiler, sonrasındaki kemoterapi seanslarında da benzerlik gösterir. Aynı ilaç bazı hastalarda ishale sebep olabilirken, bazı hastalarda tam tersi olarak kabızlığa sebep olabilir.
9. Kemoterapi sadece son evre kanser hastalarına verilir.
Yanlış!
Kemoterapi erken evredeki hastalar için de koruyucu amaçlı uygulanabilmektedir. Vücudunda kanser hücresi tespit edilmeyen hastalara da kemoterapi uygulanabilmektedir. Pankreas kanserinde en erken evrede dahi kemoterapi uygulanması bunun en iyi örneklerindendir.
10. Kemoterapi tedavisi gören hastalar tatile gidemez.
Yanlış!
Öncesinde hekiminiz tarafından belirlenmiş birtakım kurallara dikkat ederek kemoterapi sırasında tatile çıkabilmeniz mümkündür. Ancak hali hazırda devam eden hastalık ve tedavi süreci sebebiyle bağışıklık sistemi zayıflayacağı için enfeksiyonlara dikkat etmek gereklidir. Kalabalık yerler tatil için tercih edilmemeli, temizliğinden emin olunmayan denize girilmemelidir. Özel havuzlar haricinde genel havuzlardan uzak durulmalıdır. Kemoterapide uygulanan bazı ilaçlar cilt hassasiyetini arttırabileceği için güneşlenme konusunda doktora danışarak hareket edilmelidir. Ancak güneşin tepede olduğu öğle saatlerinde 10-15 dakikayı geçmemek suretiyle kişilerin güneşlenebilmesi fikri kabul görmektedir. Uçağa binmek konusundaysa güncel düzenlemelerde herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır.
11. Kemoterapi alan kişiler evcil hayvanlarıyla aynı evde yaşamamalıdır.
Yanlış!
Kemoterapi alan kişiler evinde bulunan kedi, köpek, kuş gibi evcil hayvanlarını evinden uzaklaştırmak zorunda değildir. Ancak evde beslenen hayvanların rutin bakımları ve aşıları ihmal edilmemelidir. Bu hem hayvanın hem de tedavi gören hastanın genel sağlığı bakımından oldukça önemlidir.
12. Genç yaştaki kadınların kemoterapi sırasında/sonrasında yaşadığı mide bulantısı daha fazla olur.
Yanlış!
Kişi ne kadar gençse bulantı yaşama olasılığı o kadar yüksektir. Bunun sebebi, genç kadınların beyinlerindeki bulantı tetikleyici alan daha büyük olmasıdır. Bu alan yaş ilerledikçe küçülmektedir.
13. Kemoterapiye bağlı olarak hastalanmıyorsanız, aldığınız tedavi başarılı değildir.
Yanlış!
Kemoterapiye bağlı gelişen olumsuz etkilerin (yan etkiler vb.) kansere karşı elde edilen yararlar arasında bir ilişkisi yoktur. Her bir hasta her tedaviye farklı yanıtlar verebilir. Bazı hastalarda çok az yan etki görülürken, bazılarında her gün ortaya çıkabilir. Hatta bazılarında hiçbir olumsuz etki oluşmayabilir.
14. Alacağınız en yüksek dozlu kemoterapik ilaç alabileceğiniz en iyi tedavidir.
Yanlış!
Fazla ilaç fazla avantaj demek değildir. Paracelsus’un da zamanında dediği gibi, “İlacı zehirden ayıran şey dozudur.”. En az ihtiyaç duyulan dozda ilaç almak önemlidir, fazlasının verilmesi gerçekten bir avantaj sağlamaz.
15. İlk başta mide bulantınız olmalı ki doktorlar vücudunuzun kemoterapiye nasıl cevap verdiğini anlayabilsin.
Yanlış!
Hiç kimse sırf tedavi görüyor diye rahatsız olmak zorunda değildir. Kemoterapiyle beraber bulantı önleyici ilacın ilk dozu da uygulanabilir. Ayrıca bireyin eve döndükten sonraki ilk 48 saatte alması gereken haplar da hekim tarafından belirlenmektedir.