Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Beyin, yaşadığımız çağın en çok merak edilen ve üzerine birçok bilimsel araştırma yapılan organımız. Hepimiz beyin denince o kıvrımlı yuvarlak yapı aklımıza gelir. Ancak yaşamsal öneme sahip bazı yapılar kafa tabanında bulunur.
Peki neresidir bu kafa tabanı?
Basitçe tarif edersek; beyin kütlesinin kafatasına oturan yüzeyini kafa tabanı olarak tanımlıyoruz. Yani bir nevi beynin kökü de denebilir. Kafa tabanının en önemli özelliği beyinden doğrudan çıkan ve çok özel görevler üstlenen sinirlerin çıkış noktası olmasıdır. Beynimizde kafa tabanından çıkan, sağ ve solda birer tane olmak üzere 12 çift sinir vardır ve bunlar “kafa çiftleri” olarak adlandırılırlar.
İşte yukarıda basitçe anlatıverdiğimiz bu sinirler yani, “kafa çiftleri” ne işe yarıyor acaba?
- Optik sinir (görme siniri); beynin ön bölgesinin tabanından çıkan ve göz kürelerinin içine girerek görmemizi sağlayan sinirdir. Bu siniri etkileyen tümörler ya da benzeri hastalıklar körlük ile sonuçlanır.
- Olfaktör sinir (koku siniri); beyin ön çukurundan çıkarak burun tabanına ulaşır ve kokuları almamızı sağlar. Hastalıklarında koku alma duyumuz bozulur.
- Okulomotor sinir (göz hareketi siniri); göz küresinin hareketlerini ve göz bebeğinin ortamdaki ışığa bağlı olarak küçülmesini sağlayan sinirdir. Bu sinir etkilendiğinde gözler hareket edemez ve göz bebeği büyür. Hayati fonksiyonların hasarlanması durumunda ilk bulgu veren sinirlerden biridir.
- Trohlear sinir (aşağı göz hareketi); gözümüzü içe ve aşağı baktıran sinirdir. Zarar gördüğünde merdivenden inerken aşağı bakamayacağımız için zorlanırız.
- Trigeminal sinir (yüz duyusu); yüzümüzün hissini alan sinirdir. Aynı zamanda çiğneme kaslarını da çalıştırır. Hastalıklarında şiddetli ağrılar (trigeminal nevralji) ve uyuşukluk hissi olur. Ayrıca çiğneme fonksiyonları da bozulabilir.
- Abdusens siniri (göz hareketi); gözümüzün sağ ve sol dış tarafa bakmasını sağlayan sinirdir. Hasarlanırsa şaşılık gerçekleşir ve çift görme olur.
- Fasial sinir (yüz-mimik siniri); göz kapağı, yanak ve dudak gibi yapıların hareketini sağlar. Böylece duygularımıza göre mimiklerimizi yapabiliriz. Fasial sinir zarar görürse “yüz felci” gelişir. Tad alma ve göz yaşı gibi görevleri de vardır.
- Vestibulokohlear sinir (işitme ve denge siniri); ses dalgalarını algılayarak işitme merkezine taşıyan sinirdir. Bu sinir kesilirse o taraf kulakta sağırlık olur. Aynı zamanda iç kulaktaki salyangoz kemiği sayesinde bu sinir dengemizi de kontrol eder. Etkilendiğinde baş dönmesi ve dengesizlik olur.
- Glossofarengeus siniri (dil ve yutak siniri); yiyecekleri yutabilmemiz için gereken sinirdir, soluk borusunu kapatıp yemek borusuna doğru yiyecekleri yönlendirir. Aynı zamanda tükrük salgısını sağlayan sinirdir.
- Vagus siniri (ses telleri ve iç organ siniri); birçok iç organın kendi kontrolü ile çalışmasını sağlayan sinirdir. Ayrıca ses tellerinin kasılması da vagus tarafından uyarılarak gerçekleşir.
- Aksesorius siniri (boyun kasları); baş ve boyun kaslarımızın çalışmasını sağlayan sinirdir. Hastalığında veya hasarında başımızı döndüremeyiz
- Hipoglossus siniri (dil siniri); dilin hareketlerini sağlar. Hasarında yeme, yutma ve konuşma görevleri bozulur.
Kafa tabanından çıkan bu 12 çift sinire ait etkilenmelere yol açan hastalıkların bir kısmında ne yazık ki tam bir tedavi sağlamak güç olmaktadır. Bunlar son derece nazik sinirler olduğundan gelişen hasarın iyileşmesi zor olmakta veya epeyce zaman almaktadır. Ancak günümüzde ulaşılması oldukça zor olan bu bölgelere bazı cerrahi tekniklerle müdahale edebilmekteyiz. Bu sinirlerin kendisinden kaynaklanan tümörlerde yüz güldürücü sonuçlar alabiliyoruz. Kafa çiftlerinin etkilendiği hastalıklarda fonksiyonları koruyarak cerrahi çıkarım ve rahatlatma ameliyatları etkin mikro cerrahi teknikler kullanılarak yapılabilmektedir.
