Hijyen Eksikliği Giardiazis Hastalığına Sebep Olabilir?

Giardiazis hastalığı, yaban hayvanlarının ve evcil hayvanların dışkılarında sık rastlanılan bir parazitin neden olduğu bağırsak hastalığıdır.

Bulaşıcı hastalıklar kategorisinde yer alan giardiazis, Giardia İntestinalis (Giardia Lamblia) adlı parazit nedeniyle meydana gelmektedir. Bu hastalık sıcak ülkelerde daha fazla olmakla beraber, dünyanın hemen her yerinde özellikle çocuklarda en sık rastlanan paraziter hastalıklardan biridir.

Genel olarak herhangi bir belirti vermez ama bazen kronik veya akut ishale yol açabilir.

Giardia İntestinalis’in Morfolojisi Ve Yaşam Döngüsü

Giardia lamblia parazitinin kist ve trofozoit olmak üzere dönemleri vardır. Kist formu parazitin bulaşma evresi olarak bilinirken trofozoit formu parazitin çoğalma evresi olarak bilinir. Genel olarak baktığımızda bu parazit insana özgü bir parazit olduğundan ara konak gereksinimi yoktur. Yani tek konaklı bir parazittir diyebiliriz.

Konak zincirini gösterecek olursak;

İnsan-İnsan-İnsan

• Enfeksiyon parazitin kist formunun yiyecek veya içeceklerin kirli ellerle ağza alınmasıyla başlıyor.
• Kistler mide asidine dirençli oldukları için bağırsağa geçerler.
• Burada mide ve bağırsak özsularının etkisiyle kist açılıyor ve trofozoit formuna dönüşüyor.
• Daha sonra trofozoit forma dönüşen parazit logaritmik olarak çoğalmaya başlar.
• Parazit bağırsak çeperinden beslenmeye devam eder. Bu nedenle dışkıda görülmeyebilir. Ancak ishalli dışkılarda bol miktarda bulunur.
• Çoğalma süresi sonunda trofozoitler kist formuna geçerler ve oluşan kistler dışkı ile atılır.

Giardia İntestinalis’in Bulaş Yolları

Parazitin bulaş yollarını üç ana başlık içinde inceleyebiliriz. Bunlar kişiler arası bulaş, su ile bulaş ve yiyecekler ile bulaştır.

• Kişiler Arası Bulaş

En sık bulaş yollarından birisidir. Kist bulunan dışkı ile kirlenmiş ellerin ağza sokulması doğrudan doğruya bulaşma yöntemidir. Özellikle çocuk bakım evlerinde, kötü hijyen şartlarında enfeksiyon bulaşma riski fazladır. Erkek homoseksüellerde de anal yolla cinsel ilişki enfeksiyöz kistlerin direkt transferinde önemli rol oynar.

• Su ile Bulaş

Endemik ve epidemik Giardiazis’ in en sık kaynağı su olmasına rağmen derinden çıkarılan suda, Giardia kistleri toprak ve kaya parçaları tarafından süzüldüğü için kontaminasyon genellikle olmaz.

• Yiyecekler ile Bulaş

Kistler pişirme ile ölürler. Bundan dolayı bu bulaş yöntemi çok sık görülmez. Ancak pişirilmemiş ya da pişirildikten sonra Giardia kistleri ile kontamine olmuş yiyeceklerle bulaş söz konusudur.

Giardia İntestinalis’in Oluşturduğu Klinik Bulgular Nelerdir?

Vücuttaki parazitler vitamin ve yağların büyük bir kısmını emdiklerinden dolayı kilo kaybı, kansızlık ve bazen enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu da çocuklarda gelişme geriliği, halsizlik, çabuk yorulma, anemi, özellikle yemeklerden 4-5 saat sonra karnın üst kısmında ağrıya sebep olabilir. (Kramp benzeri karın ağrıları).

En önemli belirtisi olarak zaman zaman günde 3-4 kez (haftada 5-6 kez) ishal şeklinde dışkılama söylenebilir. Bu da vücutta fazla sıvı kaybına yol açar. İyi huylu bir hastalık olmasına rağmen bazen bebekler ve hamile kadınlarda sebep olduğu sıvı kaybıyla acil durumlara yol açabilir.

Hastalar genellikle sinirli olabilirler. Migren tipi baş ağrısı ve gece işemesi de görülebilir.

Giardia İntestinalis’ten Korunma Yolları

• İçme ve kullanma suyunun temizliğine dikkat edilmelidir. Gezilerde, pikniklerde bilinmeyen kaynak suları içilmemelidir.
• Kişisel hijyen kurallarına uyumalıdır. Özellikle çocuk bakım evleri, akıl hastaneleri, hapishaneler gibi birçok insanın aynı ortamda bulunduğu ortamlarda dikkat edilmelidir.
• Besin işlerinde çalışanlar hijyenik kurallara uymalı ve belirli aralıklarla parazit kontrolü yaptırmalıdır.
• Çiğ yenen sebze ve meyveler güzel yıkanmalıdır.
• Eğer bu enfeksiyona yakalanılmış ise tedavi edilmelidir. Bunun için özellikle çocuklarda sıvı kaybının karşılanmamasının yanı sıra proteinden zengin diyetle birlikte eksikliği durumunda demir, B vitamini takviyesi yapılır.
• Şüpheli yakınmalarda Giardiazis düşünülmeli, çocukların sık sık dışkı kontrolleri yapılmalıdır.

Unutmayın temizlik ve hijyen çoğu hastalığı yok edebilir.