Hayati Önem Taşıyan İlkyardımda Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir?

Her gün binlerce kaza ve bu kazalar sonucu kayıplar yaşanmaktadır. Yaşanan kazalarda ölümlerin %52’si kazanın ilk 30 dakikasında gerçekleşmektedir.

Bu da bize kaza anında ilkyardımın önemini ortaya çıkarmaktadır. Yaralanan kişiye yapılan ilk müdahaleyle kişinin hayatını kurtarmış olabiliriz.

 

İlkyardım Nedir?

Meydana gelen bir kaza durumunda yetkili sağlık görevlilerin kaza yerine gelene kadar tıbbi araç ve gereç olmaksızın yaralının hayatını kurtarmak veya durumunun kötüye gitmesini önlemektir.

İlkyardımın Öncelikli Amaçları Nelerdir?

• Yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek.
• Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması
• Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak.
• Hastanın iyileşmesini kolaylaştırmak.

İlkyardımın Temel Uygulamaları Nelerdir?

Koruma, bildirme ve kurtarma olarak üçe bölümden oluşmaktadır.

Koruma

En temel basamağı oluşturmaktadır. Olay yerinin değerlendirilmesi olarak da ifade edilebilir. Kaza yeri değerlendirilir, etrafta kişileri tehlikeye sokabilecek durumlar ortadan kaldırılarak güvenli bir çevre oluşturulur. Meraklı kişiler etrafta uzaklaştırılır.

Bildirme

Yaşanan olay mümkün olduğunca hızlı bir şekilde telefonla acil yardım çağrı merkezleri aranarak bildirilmeli ve yardım istenmelidir. Ülkemizde yardım gerektiren durumlarda; 112 acil yardım, 110 itfaiye, 156 jandarma, 155 polis, 154 trafik ve 114 zehir danışma merkezi aranabilmektedir.

• Acil yardım merkezleri arandığında olabildiğince sakin olunmalı.
• Hızlı ve anlaşılır şekilde bilgi verilmeli.
• Gereksiz bilgi vermekten kaçınılmalı.
• Olayın gerçekleştiği yerin adresi doğru şekilde verilmeli.
• Yaralının sayısı ve durumları bildirilmeli.
• Sağlık çalışanını tüm bilgileri alıp tamam dedikten sonra telefon kapatılmalı.

Kurtarma (Müdahale)

İlkyardım hızlı ancak skin ve bilinçli şekilde yapılmalıdır. Hastanın önce değerlendirilmesi yapılır, uygulanacak ilk yardıma karar verilir. Kaza anında yardıma giden kişi eğer ilkyardım uygulamasını bilmiyorsa kesinlikle hastaya dokunmamalıdır. Yaralıya yarardan çok zarar verebilir. Bizim her zaman önceliğimiz hasta yararı ilkesi olmalıdır. İlkyardımı uygulayacak kişi temel insan anatomisi bilgilerine sahip olmalı. Olay anında sakin ve bilinçli davranmalı. Kanama, kırık, çıkık durumlarında hasta yerinden oynatılmamalı. Hastayı hareket ettirmeden müdahale etmeliyiz.

İlkyardımın A B C’si Nedir?

Yaralı kişinin bilinç kontrolü yapılır. Bilinci kapalı ise;

1. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi yapılır.
2. Solunumun değerlendirilmesi yapılır. (Bak-Dinle-Hisset)
3. Dolaşımının değerlendirilmesi yapılır. (Şah damarından 5 sn sayılarak)

Bu değerlendirilmelerin yapılması 10 saniyeyi geçmemelidir.

İlkyardımda Doğru Bilinen Yanlışlar

1. Epilepsi Nöbeti Geçiren Kişiye Soğan, Sarımsak Koklatılması (Yanlış)

Nöbet geçiren kişinin etrafında ona zarar verecek maddeler çevreden uzaklaştırılır. Genellikle 1-2 dakika süren nöbetin müdahale edilmeden geçmesi beklenmeli.

Ağzına havlu konularak dişlerini sıkması engellenebilir.

2. Her Boğulma Durumunda Kalp Masajı Yapılması (Yanlış)

Duman veya su kaynaklı yaşanabilecek boğulma durumlarında öncelikle solunum ve kalp atışı kontrol edilmeli ve hasta değerlendirilmelidir.

Sonrasında ilkyardım müdahalesi yapılmalıdır. Çünkü atmakta olan bir kalbe kalp masajı yapmak geri döndürülemeyen hasarlara yol açabilir, yaralının durumunu daha kötü bir duruma sokabilir.

3. Yanıklara ve Yaralara Diş Macunu, Yoğurt Sürmek (Yanlış)

Kullanılan bu ürünler tıbbi malzemeler değildir. Bu yüzden amaçları dışında kullanılmaları doğru değildir.

Kullanılan ürünler soğuk olduklarından dolayı hastayı ilk birkaç dakika içinde rahatlatıyor gibi görünebilir fakat serinlikten başka hiçbir faydası bulunmamaktadır.

4. Zehirlenen Kişinin Kusturulması (Yanlış)

Zehirli maddenin kusturularak çıkartılmaya çalışılması hastaya daha büyük zararlar verebilir. Sindirim yoluyla oluşa zehirlenmelerde ağzın bol suyla çalkalanması önerilmektedir.

Ayrıca yakıcı maddele zehirlenmesi durumlarında hasta asla kusturulmamalı ve sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

5. Bayılan Kişinin Tokatlanması (Yanlış)

Aşırı güneşte kalma, açlık, havasızlık, büyük üzüntü duyma, kan basıncındaki düşüş bayılma nedenlerinden biri olabilmektedir.

Bu durumda kişinin nabzı, tansiyonu, vücut sıcaklığı kontrol edilmeli. Hasta sırtüstü yatırılarak ayaklarının yükseltilmesi sağlanmalıdır.

6. Arı, Yılan Sokmalarında Sarımsak Sürülmesi (Yanlış)

Yara yeri sabunlu suyla bolca yıkanmalı, mikropların ölmesi sağlanmalıdır. Kişide anormal bulgular görüldüğünde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.