Hepimiz hipertansiyonun ne olduğunu az çok biliyoruz.
Peki, gebelik hipertansiyonu nedir biliyor muyuz?
Önce hipertansiyonu tanımlayıp sonra gebelikte hipertansiyon nasıl olurmuş birlikte bakalım.
Hipertansiyon Nedir?
Kan kalpten pompalanıp damlarda dolaşmaya başladıktan sonra damarlara bir basınç uygular. Biz kanın yaptığı bu basınca tansiyon diyoruz. Tansiyon her kişide farklılık gösterebilir fakat 18 yaşını geçmiş yetişkin bir bireyde istirahat sırasında tansiyon 120 mm Hg / 80 mm Hg civarında olmalıdır. Hipertansiyonda ise bu değer normalin üzerinde seyreder.
Gebelik sırasında da hipertansiyonun ortaya çıkış zamanı ve tespit zamanına göre sınıflandırma yapılmaktadır. Bu da tedavinin planlanması için önemlidir.
Önceden Var Olan Hipertansiyon: Gebelikten önce de kişinin hipertansiyonu vardır ya da gebeliğin 20. haftasından önce gelişmiştir ve doğumdan sonraki 42. günden sonra da devam eder.
Gebelik Hipertansiyonu: Bu durum ise gebeliğin 20. haftasından sonra gelişir ve doğumdan sonraki 42 gün içinde geçer.
Preeklemsi: Gebelik hipertansiyonuna ek günde 0,3 gram proteinüri (idrarda protein görülmesi) vardır.
Tabi ki, her durum için hipertansiyon ya da preeklemsi diyemeyiz. Gebelik döneminde hipertansiyonu tanımlamak için bazı kriterler bulunmaktadır.
- Gebeliğin erken dönemlerinde sistolik basıncın halk ağzında büyük tansiyonun normalinden 30 mmHg ve üzeri fazla,
- Diastolik basıncın yani küçük tansiyonun ise 15 mmHg ve üzeri fazla olması ya da
- Devamlı yükselme göstermesi gebelikte hipertansiyonu düşündürebilir.
Preeklemside ise hipertansiyona ek olarak ödem ya da proteinüri vardır.
Preeklemsi Tipleri Nelerdir?
Hafif preeklemsi de dinlenmekle geçmeyen ödem, 140/90 mmHg üzerinde kan basıncı ve idrarla protein kaybı vardır.
Şiddetli preeklemsi de ise 160/110 mmHg üzerinde kan basıncı, 24 saatlik idrarda 5 gr üzerinde protein kaybı, baş ağrısı görme bozukluğu gibi serebral belirtiler vardır. Ve 24 saatlik idrar 400 ml’den daha azdır.
Bu durumlarda akla gelen sorulardan birisi de;
Gebelik Hipertansiyonu Bebeğe Nasıl Etki Eder?
Plasenta aracılığıyla anneden bebeğe bir kan akımı olur. Fakat hipertansiyon plasentadan bebeğe yeterli kan akımının geçmesine engel olur. Bu durumda bebeğe daha az oksijen ve besin geçer ve bebeğin gelişimi yavaşlar.
Bu yüzden gebelik kontrollerinde hipertansiyon kontrolleri de çok önemlidir.
Her muayenede kan basıncı mutlaka ölçülmelidir. Eğer hipertansiyon varsa mutlaka idrar ve kan testlerine de bakılmalıdır.
Peki, tedavisi var mı?
Tedavisi elbette var.
Tedavi, hipertansiyonun ağırlığına ve gebeliğin seyrine göre değişir. Tedavide asıl amaç annenin ve bebeğin üzerinde etki eden olumsuz etkileri azaltmaktır.
Eğer gebeliğin son dönemindeyse doğum mümkün olduğu kadar erken yaptırılır. Fakat hipertansiyon hafifse ya da doğuma henüz çok varsa, tedavi damardaki basıncı azaltmak ve hastalığın ilerlemesini önlemeye yönelik olmalıdır.
Bunun için ilk ve temel tedavi anneye sol yan pozisyonda yatak istirahati vermektir. Hafif preeklemside sabah ve öğleden sonra istirahat ve yeterli uyku önerilir. İlerlemiş preeklemside ise hastaneye yatış yapılır.
Ayrıca daha sık takibe gidilmeli, tuz alımı kısıtlanmalı ve bol sıvı alınmalıdır.
Tarhan İ., Gebelikte Hipertansiyon, https://www.irfantarhan.com/gebelikte-hipertansiyon/ Erişim Tarihi: 03.06.2020
Taşkın L., Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 16. Baskı, Ankara Akademisyen Tıp Kitabevi, 2020, 250-251
Yıldız A. Gebelik ve Hipertansiyon HT Bülteni 2018; 6 https://www.tkd.org.tr/HTBulteni/?makale=3 Erişim Tarihi: 01.06.2020
Güzel yazı,ellerinize sağlık. 👍🏽