Farklı Yaş Dönemlerindeki Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri Nelerdir?

Hastaneye yatmanın çocuğun gelişimi üzerinde çeşitli etkileri vardır. Çocuk için hastalık ve buna bağlı olarak hastaneye yatma onu korkutan, rahatsız eden hoş olmayan bir deneyimdir.
Hastaneye yatmış bir çocuk hastalık ile mücadele ederken tedavilerin yan etkileri, acı verici işlemler, ailesinden, oyun arkadaşlarından okul çevresinden ayrılmanın verdiği anksiyete ile mücadele etmek zorundadır. Bu durum çocuğun yaş ve gelişim düzeylerine göre değişik tepkiler göstermesine neden olur.

Hastanede Yatma Çocuk İçin Ne Anlam Taşır?

• Yabancı ortam, tanımadığı kişiler
• Bağımlı olma, kontrol ve mahremiyetin kaybı
• Acı veren işlemler, ameliyat, ağrı, sakat kalma, ölüm
• Aileden, akranlarından ve diğer önemli kişilerden ayrılma
• Rutinlerinin bozulması

Çocuğun Hastanede Yatmaya Tepkisini Neler Etkiler?

• Yaşı ve gelişim düzeyi, (olayları anlaması, yapılan işlemlerin anlatılması)
• Çocuğun mizacı, (dışa dönük çocuklar içe dönük çocuklara göre daha az etkilenir)
• Daha önceki hastalık deneyimleri,
• Hastalığı ve hastanede yatmayı algılayışı, (örneğin bir davranışı nedeniyle cezalandırılma)
• Tanının ciddiyeti,
• Hastalığın süresi ve tipi,
• Ağrı ve hareket kısıtlılığının derecesi,
• Tanı ve tedavi amacıyla yapılan işlemlerin tipi ve sıklığı,
• Ebeveynlerin hastalığı algılayışı ve stres düzeyleri,
• Önceki stresörler,
• Çocuk ve ailenin sahip olduğu destek sistemleri,
• Hastanede yatmaya hazırlanıp hazırlanmadığı etkilemektedir.

Farklı Yaş Dönemlerindeki Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

0-1 Yaş Dönemi Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

Bebeklik döneminde hastaneye yatma, hastaneye yatma, çocuğun henüz gelişmeye başlayan güven duygusunu zedeler, özellikle ebeveynler bebeğin yanında değillerse travmatik bir deneyimdir. Ağrılı işlemler, ekstremitelerin hareketsizliği, uyku ve beslenme örüntülerinin bozulması bebek için önemli stresörlerdir.

Bebek için rutinlerin kesintiye uğraması, temel güven duygusunun gelişimini zedeleyen bir durumdur. Bundan dolayı hastanede günlük rutinlerin temel güven duygusunun zedelenmemesi için, devam ettirilmesi önemlidir. En önemli stresör ise ebeveynlerinden ayrılma ve ayrılık anksiyetesidir. 6-18. aylar arasında ise, ayrılık anksiyetesine ek olarak yabancı anksiyetesi yaşanır.

1-3 Yaş Dönemi Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

Bu yaş döneminde ebeveynlerden ayrılma korkusu anksiyeteye neden olur. Çocuk acı çektiği zamanlarda ebeveynler en büyük güven kaynağıdır. Onların hayal güçleri hastanede yaşadıkları olayları yanlış yorumlamalarına neden olabilir. Bu yaştaki çocuklar, hastaneye yatmaya bazı yanlış davranışlar nedeniyle verilen bir ceza olarak algılar. Bu dönemdeki çocuk meraklı, animistik ve hareketlidir. Hareket eden ya da ses çıkaran her şeyin (aspiratör, monitör gibi) canlı olduğunu düşünür ve korkuları yoğundur. Çocukta kısıtlamalara tepki olarak ağlama ve tedaviyi reddetme gibi davranışlar görülür. Ayrıca bu dönemde çocuğun hastaneye yatmakla beraber regresyon durumu da görülebilir.

3-6 Yaş Dönemi Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

Bu dönemde çocuk girişimcidir, meraklıdır, hareketlidir ve bağımsızlığı önemlidir. Hastaneye yatan çocukta aileden ayrılma anksiyetesi ve yapılan tıbbi girişimlerle vücudunun zarar göreceği endişesi (kastrasyon korkusu) gelişir. Bundan dolayı acı verici işlemlere tepki gösterir. Ayrıca çocuklarda yalnız kalma, terk edilme, karanlık, bedeni ve duyguları üzerindeki kontrolü kaybetme gibi stresörler vardır. Bu dönemdeki çocuklar hastanede yatma yaşantısı ile baş etmede regresyon, agresyon, bastırma, yansıtma, inkâr, içe dönme gibi savunma mekanizmalarını kullanırlar.

6-12 Yaş Dönemi Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

Bu yaş döneminde başarı, cesaret, gizlilik, bağımsızlık ve arkadaş grupları önem taşır. Bu dönemde hastaneye yatan çocuğun vücudu ve hastalığı hakkında soruları, çaresizlik, hareketsizlik ve savunmasızlıkla ilgili kaygıları vardır. Hasta olan ve hastanede yatan okul çocukları için beden fonksiyonları ile ilgili kontrolün kaybı, mahremiyete özen gösterilmemesi, ağrı, yaralanma, ölüm, arkadaşlarından ve ebeveynlerinden ayrılma kaygıya neden olur. Ayrıca çocuğun cesur görünme çabası stresini artırır. Bu dönemde hastanede yatma, kontrol kaybı ve bağımlılık duygularına neden olabilir.

12-18 Yaş Dönemi Çocukların Hastanede Yatmaya Tepkileri

Benlik saygısı, beden imgesi, bağımsızlık, akran grubuna ait olma, gizlilik ve cinsellik bu yaş grubu için önemli olan kavramlardır. Bu dönemde hastaneye yatma çocuğun önceden kazanılmış bağımsızlığını engeller. Bu durum ve yakın arkadaş grubundan uzaklaşma sorun yaratır. İçe dönüklük, düş kırıklığı, kızgınlık, düşmanlık gibi tepkiler oluşur. Kontrol kaybı ve hastanede bulunma adölesanın kaygı duymasına neden olur. Bu dönemdekiler özgür ve bağımsız olmak ister, hastaneye yatışı bağımsızlığın engellenmesi olarak değerlendirildiği ve bu dönemdeki kişilerin ailesine tekrar bağımlı olmasına neden olacağı için öfke yaratır.