Diyabet Hastaları İçin Egzersiz Neden Önemli?

Günümüzde fiziksel aktivitenin azalmasıyla ortaya çıkan obezitedeki artış beraberinde tip 2 diyabet artışını da beraberinde getirdi. İki kola girmiş bir arkadaş gibi neredeyse her zaman obezite ile diyabeti beraber görür olduk.

Bu yazımda diyabet hastalarında egzersizin öneminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak istiyorum.

Egzersiz plazma glikozunu ve HbA1C’yi düşürerek diyabet yönetiminde büyük rol oynamaktadır.

Bu konuda uzmanlar;

• Diyabetik hastalara haftada en az 150 adet orta dereceli aerobik egzersiz yapmaları önermekte,
• Haftada 3-4 kez, 30-60 dakikalık egzersizler ile hareket etmeye özendirilmekte.

En az 8 hafta egzersiz yapılması sonucunda beden kitle indeksinde pek değişiklik olmasa da HbA1C düzeyinde ortalama %0,66 azalma olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmektedir.

Diyabet hastalarının egzersize aniden ve kontrolsüz başlamaları önerilmemektedir. Egzersiz programına başlamadan önce hastalara bazı değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir.

Fiziksel aktiviteden önce;

• Metabolik kontrol,
• Glisemik kontrol düzeyi ve
• HbA1C değeri değerlendirilmeli,
• Kardiyovasküler sistem muayenesi yapılmalıdır.

Fiziksel aktivite öncesi ve sonrası yiyecek alımına dikkat edilmelidir.

Aynı zamanda egzersiz programı kişinin hedeflerine, egzersiz/fiziksel aktivite öyküsüne, diyabet öyküsüne, damarsal veya ortopedik problemlerine, motivasyonuna ve psikolojik durumuna göre belirlenir.

Hipertansiyon ve ortostatik hipotansiyon, senkop, düşme öyküsü, egzersiz dispnesi, mevcut tedavisi ve yan etkileri açısından değerlendirilmelidir. Kardiyak risk faktörleri saptanmalıdır.

Hastaları egzersize özendirmede kişiye uygun, güvenli ve eğlenceli fiziksel aktivite programları hazırlamak önemlidir.

Yüksek dirençli fiziksel egzersizler (örneğin ağırlık ile yapılan) genç hastalarda uygulanmalı, yaşlı hastalarda ve uzun süre diyabeti olanlarda ise önerilmemelidir.

Hafif ağırlık ve sık tekrar ile yapılan orta düzey egzersizler ile vücudun üst gövde kısmının güçlendirilmesi hemen hemen tüm hastalarda önerilmelidir.

Egzersiz, büyük kas gruplarını kapsamalıdır. Yürüyüş, yavaş tempolu koşu, bisiklet sürme ve merdiven çıkma iyi birer seçim olacaktır. Koşu bandında hız kontrolü yapılabildiği için kullanışlı bir seçenek olabilmektedir.

Egzersiz sırasında ayak bakımına dikkat edilmelidir. Silika jeller, polyester veya pamuk-polyester çoraplar su toplamasına ve ayağın kuru kalması açısından önemlidir. Egzersiz öncesi ve sonrası herhangi bir yara veya su toplaması olup olmadığının kontrolü yapılmalıdır.

Hastalara egzersiz seçenekleri sunularak hastaların yaşam biçimlerine uygun egzersiz tipini seçmeleri sağlanmalı ve hastanın yaşam tarzına uymalıdır.