Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Psikososyal kelime anlamıyla birbirini sürekli etkileyen psikolojik ve sosyal etkilerin hareketli ilişkisi anlamına gelmektedir. Bu bağlamda psikososyal bakımın amacı bireylerin ruhsal ya da kronik hastalıklarına bağlı yaşanabilecek sorunlarıyla başa çıkmalarında destek sağlamaktır.
Zorlu yaşam olayları karşısında çeşitli stres tepkileri göstermemiz normaldir. Tüm dünyada yaşanan korona virüs (covıd-19) salgını nedeniyle kendimiz, ailemiz, sevdiklerimiz, toplumumuz için endişe, kaygı, panik ve korku yaşamamız normal bir durumdur.
Hastalığa yakalanma riski, salgınının ne zaman son bulacağını bilememek, salgın sürecinde yaşanabilecek sosyal ve ekonomik zorluklara yönelik belirsizlik yaşamak ve en önemlisi kendimizi ve ailemizi bu süreçte nasıl koruyacağımızı bilmemek stres ve kaygı yaşamamıza neden olabilmektedir.
Covid-19 Pozitif Olan Hasta Ve Ailesinin Yaşadığı Psikososyal Sorunlar
- Korku,
- Suçluluk ve utanç duygusu,
- Stres, anksiyete,
- Bilinmezlik ve belirsizlik
- Öfke, ümitsizlik,
- Uyku ya da beslenme düzeninde değişiklik,
- Kronik sağlık sorunlarında kötüleşme,
- Alkol ve tütün kullanımında artma ve kaygı
Bu süreçte hasta olma, hastaneye yatma ve hasta yakını olma benzer deneyimleri içerse de pandemi nedeniyle hasta yakınlarının hastanede bulunamaması, kliniklere ve yoğun bakımlara refakatçi veya ziyaretçi kabul edilmeme durumu bu süreci zorlaştırmaktadır.
Hastalara Yönelik Psikososyal Yaklaşım Nasıl Olmalı
- Bireyin duyguları ve destek kaynakları araştırılır.
- Geçmişte kullanmış olduğu baş etme yöntemlerinin ne olduğu ve etkili olup olmadığını sorgulanır. Etkisiz ise yeni baş etme yöntemleri bireye öğretilir.
- Güvene dayalı bir ilişki geliştirmek için hastaya mümkün olduğunca empatik yaklaşılmalıdır.
- Hastanın anksiyete düzeyini arttıran risk faktörleri belirlenmelidir.( yalıtkan, ailesinden uzakta kalmak ve haber alamamak, durumunun belirsizliği, ölüm korkusu…)
- Hastalıkla ilgili duygu ve düşüncelerini ifade etmesine olanak sağlanmalı ve korkularıyla ilgili konuşularak anksiyete düzeyi azaltılmalıdır.
- Bu dönemde uyku düzeninde bozulma olan hasta bireylere düzenli egzersizin yararları, sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak gerektiği, yatmadan önce çay, kahve, kola gibi içecekleri içmemesi ve ağır yemekler yememek gerektiği, ortamı havalandırması gerektiği, uyumasına yardımcı olacak aktiviteler ( ılık süt içmek, ılık duş almak vb.) yapması gerektiği ve düzenli yatma saati belirlemenin önemi anlatılır.
- Düzenli uykunun aynı zamanda bağışıklık sistemine olan olumlu etkisi konusunda bilgi verilir.
- Hastanın olumlu ve olumsuz inançlarını değerlendirip, hatalı inanışların yerine doğru bilgilendirilmeli, kanıtlar sunularak kabul etmesi sağlanmalıdır. (Covid-19 hastalığı ve aşı hakkındaki bilgileri gibi)
- Bireyle korona virüs hastalığı hakkında konuşulurken, kullanılan kelimelere (şüpheli vaka, yalıtkan…) dikkat edilmelidir, verilen bilgilerin doğruluğundan emin olunmalıdır.
- Korona virüs hastalığının nasıl yayıldığı, nasıl tedavi olunduğu ve nasıl önleneceği konusunda doğru bilgilendirme yapmak gerekir.
- Hastanın öfke yaratan durumu fark etmesi sağlanmalı ve bireye yaşadığı duyguların normal olduğu anlatılmalıdır.
- Ruh sağlığı sonuçlarını iyileştirmek için bireylerin destek sistemi güçlendirilmelidir. Ailesinin desteğini alan hasta bireyler bu süreçle daha kolay baş ederler.
- Karantinada olan bireylerin sosyal ağları ile iletişiminin arttırılması, yüz yüze görüşmeler bireyi yalnız hissettirmeyecek ve ruhsal sıkıntılar ile baş etmesine yardımcı olacaktır.