Covid-19 Döneminde Aile Sağlığı Merkezlerinin Artan İş Yükü Verilen Hizmeti Nasıl Etkiliyor?
Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Bilindiği üzere tüm Dünya 1 yıla yakın bir süredir Covid-19 pandemisi ile mücadele etmektedir. Ülkemizde ise geçen yıl mart ayından beri sağlık çalışanları Covid-19 pandemisi ve diğer tıbbi problemleri çözmek için var güçleriyle çalışmaktadır. Aile Sağlığı Merkezlerinde görev yapan Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Çalışanları ise 1. Basamak Sağlık Hizmetlerinin temel taşı olarak hizmet vermekte, yaşadığımız bu zor günlerde giderek artan iş yüküne rağmen üzerlerine düşen görevi fazlasıyla yerine getirmektedir.
Aile Sağlığı Merkezleri en çok başvurulan ve ulaşılması nispeten daha kolay olan sağlık tesislerindendir. Aile Sağlığı Merkezleri (ASM), kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin verildiği sağlık hizmet sunucusudur. Covid-19 pandemisinde 2. Ve 3. Basamak Sağlık Kurum ve Kuruluşlarına gitmekte tereddüt eden hastalar daha çok Aile Sağlığı Merkezlerini tercih etmektedir. Bu durum ASM’lerde her zamankinden fazla yığılmalara sebep olabilmektedir. Ayrıca bu dönemde telefonla Covid-19 dışında da tıbbi durumunu danışanların sayısı bir hayli artmıştır.
Özellikli pandeminin ilk döneminde birçok sağlık tesisinde randevusuz hasta kabulü olmamasına, hatta Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri’nde bir süre acil hastalar dışında hasta muayenesi yapılmamasına rağmen ASM’lere randevusuz da olsa muayene için gelen hastalar geri çevrilmemiş, bebek-gebe izlem, aşı, pansuman, enjeksiyon gibi hizmetler aksatılmadan devam etmiştir.
Covid-19 pandemisiyle birlikte Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Çalışanlarından, özellikli/öncelikli izlem adı altında Covid-19 riski taşıyan, Covid-19 geçirmekte olup evinde tedavi gören, yurtdışından gelen, 65 yaş üstü olup resmi işlem için evinden çıkan ya da seyahat eden, cezaevinden çıkan, askerden dönen kişileri belli aralıklarla telefonla izlemeleri, istirahat raporu düzenlemeleri istenmiştir. Üstelik karantinada olması gereken kişiler sırf istirahat raporu almak için ASM’lere gelmiş ve hem çalışanları hem orada bulunan diğer hastaları risk altına almıştır. Gün geçtikçe izlenmesi gereken kişi sayısı 100’leri bulmuş, bazı ASM çalışanları günlük 1,5 saatini sadece telefon görüşmesi yapmaya ayırmak zorunda kalmıştır.
Risk gruplarına uygulanan Konjuge Pnömokok (Zatürre) aşısı yaptırmak isteyen kişi sayısı pandemiyle birlikte ani bir artış göstermiş, zatürre aşısı bebeklere de yapıldığı için aşı miktarı talebi karşılamadığı için hasta ile ASM’de görevli sağlık çalışanları arasında tartışmalar olmuştur. Sonbahar mevsiminin gelmesiyle birlikte grip aşısını hangi hastaların nasıl temin edeceği konusunda belirsizlik yaşanmış, sonradan sadece sistemin izin verdiği hastalar grip aşısını elektronik reçete karşılığı eczaneden temin etmiş, sistemin izin vermediği hastalar zaman zaman ASM’lerde yoğunluğa sebep olmuştur.
Bütün bunlarla beraber normal şartlarda İlçe Sağlık Müdürlükleri’nin okullara bizzat giderek 1. Sınıflara yaptıkları 4’lü Karma ve Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşılarının, okulların kapalı olması nedeniyle Aile Sağlığı Merkezleri tarafından yapılmış ve bu durum ASMlerdeki iş yükünün artmasına neden olmuştur.
Dünyayı etkisi altına alan pandemi ile ülkemizde mücadele devam ederken, sağlam olan Sürücü Belgesini yaklaşık iki yıla yakın süresi olmasına rağmen sırf yenileme işlemi için Sağlık Raporu almak maksadıyla ASM’lere gelen kişiler hem gereksiz yoğunluğa sebep olabilmekte hem de Covid-19 şüpheli hastalarla aynı ortamda bulunarak kendilerini ve yakınlarını riske atmaktadır.
Bugünlerde ise Covid-19 aşısının ASM’lerde ve hastanelerde yapılması gündemde. Covid-19 aşısı henüz bazı ASM’lere ulaşmadan aşı için ASM’lere sistem tarafından otomatik randevu oluşturulmuştur. Randevu alan ilk başta sağlık çalışanları ve sonrasında 85 yaş üstü kişiler, aşı ulaşmayan ASM’lere başvurduğunda geri çevrilmek zorunda kalmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 aşı platformunda gereken bilgiler yayınlanmıştır. Ancak Covid-19 aşı sırasının kendisine gelip gelmediğini merak eden birçok vatandaş ASM’lere gelerek ya da telefon açarak aşı süreciyle ilgili bilgi almak istemektedir.
Kısacası kalabalık ortamlardan kaçınmanın, sosyal mesafenin, maske ve hijyen kurallarının önem arz ettiği içinde bulunduğumuz pandemi günlerinde yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden dolayı 1. Basamak Sağlık Hizmetlerinin vazgeçilmezi olan ASM’lerde artan iş yükü hem sağlık çalışanlarını yormuş hem de ASM’lerdeki pandemi yönetimini zorlaştırmıştır.