Adeta bir dedektif gibi çocuklarınızın büyümesinin izini sürdüğünüz süreçlerin sadece size özgü olmadığının farkındayız.

Her ebeveynde olabileceği gibi sizde çocuğunuzda büyüme ve gelişmeye dair bir aksaklıktan şüpheleniyorsanız bu yazı yol gösterici olabilir. Yazımızın yaş aralığı doğumdan itibaren, özellikle 0-6 yaş grubunu mercek altına almaktadır.

Gelişim Geriliği Nedir?

Öncelikle gelişim geriliğini tanımlayalım. Gelişim geriliği, çocuğun yaşıtlarına göre gelişim alanlarında yavaş ilerleme göstermesidir.

Bahsedilen gelişim alanları;

• Zihinsel,
• Bedensel,
• Duygusal,
• Sosyal ve
• İletişim alanlarıdır.

Bu alanların herhangi birinde görülen yetersizlik gelişim geriliği kavramıyla tanımlanır.

0-6 yaş döneminde gelişimin önemi düşünüldüğünde gelişim düzeyinin belirlenmesi ve gelişimi destekleyici danışmanlık hizmetlerinin verilmesi çocuğun var olan potansiyelinin değerlendirilmesi bakımından önem taşımaktadır.

Gelişim Geriliği Olan Çocuğa Sahip Anne Ve Babalar Nasıl Etkileniyor?

Gelişim geriliği olan çocukla birlikte ailenin yaşamı da değişime uğrar. Sosyal çevreden aldıkları olumsuz yorumlar veya çocuklarının davranış bozukluklarından dolayı evden dışarı çıkamaz duruma gelmeleri ile sosyal yaşamlarını olumsuz etkiler.

Özellikle bu süreçte anneler psikolojik olarak çok yorulmaktadır. Ebeveynlerin sosyal etkinliklerinin kısıtlanmasının da etkisiyle çocuklarının üzerinde yarattıkları baskı bu yorgunluğu çift yönlü hale getirebilir.

Ancak; çok stresli ebeveynlerin aslında çocuklarına ebeveynlik yapmak isterken daha fazla problemli bireyler olmasına yol açtığı unutulmamalıdır.

Gelişim Geriliği Olan Çocuğun Gözle Görülür Belirtileri Neler?

Çocuğumuzun ince/motor kabiliyetleri tam olarak yerine getirememe, konuşma öğrenme gibi bilişsel fonksiyonlarda azalmalar sizi paniğe sevk edebilir. Endişelerinizin sağlığın önüne geçmemesi amacıyla birinci basamak sağlık kuruluşlarında yaptırabileceğiniz basit kontrollerle önleminizi alabilirsiniz.

Büyüme geriliklerinde izlem çok önemlidir.

İlk aşamada büyüme geriliğine neden olacak; kansızlık, karaciğer, böbrek hastalıkları, çölyak hastalığı, idrar muayenesi ve tiroid hormonlarına bakılır. Gerekirse büyüme hormon testlerine başlanabilir veya bir süre izleme alınabilir.  Boy kısalığını açıklayacak bir neden bulunmuşsa, buna yönelik tedavi başlanmalı ve hasta mutlaka 3-6 aylık aralıklarla izlenmelidir.

Çocuğunuzu uzman/bilgili kişiler tarafından uygulanan ve kişisel/sosyal, ince/kaba motor ve dil gelişimi açısından inceleyen bir diğer tanı yöntemiyse Denver II Gelişimsel Tarama Testidir. Sağlıklı gelişen çocuklarda 0-6 ay arasında mutlaka bir kere olmak üzere, 12-18 ay arası, 2-3 yaş arası ve 5-6 yaş arasında gelişim testi yaptırmaları önerilmektedir.

Geliş(e)memenin Nedeni Yemek Yememek İse…

Çocuklarda yeme problemlerinin sık olması aileler tarafından sık yakınılan problemlerden biridir.

Kronik hastalıklardan da etkilenen bodurluk, gerekli besinlerden yeteri kadar alınamamış olduğunun bir göstergesidir. Buna göre yaşa göre boy ölçütü bir toplumdaki beslenme yeterliliğinin göstergesidir diyebiliriz.

Ailelere kulak verildiğinde yeme problemleri olan çocukların daha kısa boylu, zayıf oldukları ve yavaş büyüdükleri sonucuna varılmıştır. Tabi öncelikle iştahsızlığın altta yatan organik bir nedene bağlı olup olmadığı sorgulanmalıdır. Fakat büyümesi normal olan çocuklarda da dönemsel yeme bozukluğu, iştahsızlık görülebilir.

Antropometrik ölçümler ile büyüme geriliği tespit edilmiş bir çocukta doğumsal anormallikler, rahim içi gelişme geriliği veya erken doğum öyküsü, ailede büyüme geriliği hikayesi yoksa klinik değerlendirmede yemek yemeye ayrı bir parantez açılmalıdır.

Gelişim Geriliği Olan Çocuğa Ne Yapmalı?

Üç günlük ayrıntılı yeme öyküsünün ardından; öğünlerin kim tarafından nasıl hazırlandığı, kimin verdiği, cezalandırma, ödüllendirme, oyalama gibi yemek esnasında uygulanan yöntemler öğrenilmelidir.

Davranışsal tedavilerin başarılı olabilmesi için çocuğun iştahı kontrol edilmeli, öğünler arası kalori alımı kısıtlanmalı, yemek yemeye motive edilmelidir. Ancak telefon, tablet, TV gibi yemek yeme kültürüne aykırı, bilinçsiz yemeye sevk eden yöntemler kullanılmamalıdır.

Kardeş sayısının yüksek olması, annenin çocuk başına düşen ilgilenme zamanının azalması, sosyo-ekonomik düzeyin geride olması, öğün esnasında çocuğun aklının oyunda kalması gibi dış faktörlerin de onarılması gerekmektedir.

Unutmamak gerekir ki; büyümenin izlenmesi, çocuk sağlığı izleminin önemli bileşenlerinden biridir. Daha iştahlı, daha sağlıklı çocukların geleceğimize yön vermesi dileğiyle…