Bir Annenin Anne Sütü ve Emzirme Hakkında Bilmesi Gerekenler

Bir ülkenin gelişmişlik düzeyini belirleyen en temel faktörlerin başında çocuk ölüm hızları ve anne ölüm hızları gelmektedir. Bu nedenle bebeğin dünyaya gelişinden itibaren hem annenin hem de bebeğin sağlığının korunmasının önemi açığa çıkmıştır.

Bu açıdan değerlendirildiğinde anneyi ve bebeği hem fizyolojik hem de psikolojik anlamda etkileyen​ ​“anne sütü ile besleme”​ ​bir diğer adıyla ​ “emzirmenin “​yararlarını anne sütü hakkında bilgilendirmelerimi içeren bu yazıyı sizlerle paylaşmayı önemli buluyor, bu yazının sizin için yararlı olmasını umut ediyorum.

Anne Sütü Nedir​?

Yenidoğanda ideal büyüme ve gelişme için gerekli olan tüm sıvı enerji ve besin öğelerini içeren, ​biyoyararlılığı​ yüksek sindirimi kolay doğal bir besindir.

Sağlıklı bir şekilde zamanında doğmuş bir yenidoğanın yani gebeliğin 38. haftası ile 42. hafta arasında doğan bir bebeğin tüketmesi gereken kalori miktarı ​günde kilogram başına 100 – 110 kcal’dir (100-110 kcal/kg/gün).

Anne Sütünün Gelişimsel Evreleri Nelerdir?

1. Kolostrum​

Doğumdan sonra salgılanan içerdiği fazla miktarda protein, enerji ve aktif immünolojik maddeler ile bebeğin günlük ihtiyacını karşılayabilen ve enfeksiyonlardan korunmasını sağlayan doğumdan sonra​ 3-5 gün​ salgılanan az miktardaki ‘ilk süt’​ olarak tanımlanabilir.

İçeriği bebeğin günlük ihtiyacına göre değişim gösterebilmektedir.

2. Geçiş Sütü​

Doğumdan sonraki​ 7-15 gün​ arasında salgılanan protein miktarı bakımından yeterli düzeyde olan yüksek laktoz içeriği ile bebeğe enerji veren içerdiği büyük miktarda yağ yapısı ile bebeğin sindirimini kolaylaştıran süttür.

3. Olgun Süt

Doğumdan sonraki ​15. günden itibaren salgılan süttür. ​

Anne Sütü Verilmeye Ne Zaman Başlanmalıdır?

Bebeğin anne sütüyle ilk tanışmasının bebekle anne arasında bağ oluşturması açısından önemi büyüktür. Bu nedenle ​doğumdan sonraki ilk 30 dakika​ içinde başlanıp, altı aydan sonra uygun şekilde başlanacak olan ek gıdalarla​ 2 yıl devam ettirilmesi önerilir. ​

Doğru Emzirme Şekli Nasıldır?

• Bebeğin emmesi sırasında sadece meme ucunu değil ​areola ​denilen ​kahverengi kısmının ​ tamamının kavramasına dikkat edilmelidir. Böylelikle annenin emzirme sonrasında   özellikle göğüs ucu bölgesinde oluşabilecek çatlaklar ve yaraların oluşumu önlenebilir ve bebeğin daha etkin beslenmesi sağlanabilir.
• Bebeğin ​dudaklarının​ hafifçe ​dışa dönük olması​, burun deliklerinin açıklığının emme sürecinde anne tarafından kontrol edilmesi ve bunu yaparken annenin baş parmağı ile göğsünü çekerek pozisyonu koruması ile doğru pozisyon sağlanmış olur.

Anne Sütünün Bebek Açısından Faydaları Nelerdir?

• Anne sütü ​özgün bağışıklık hücreleri, antikorlar​ içermesi sebebiyle bebeği solunum yolu enfeksiyonları, otitis media (orta kulak iltihabı), menenjit (beyin zarı iltihabı), sepsis (kan zehirlenmesi) ve alerjilere karşı korur.
• Anne sütü içerdiği ​whey​ ağırlıklı protein yapısı ile bebeğin sindiriminin kolaylaşmasını sağlarken aynı zamanda dışkılama içeriğinin daha yumuşak olmasını ve daha kolay dışkılamayı da sağlar.
• İçerdiği yüksek miktarda ​laktoferrin ile demir bağlama kapasitesini arttırır ve bebeğin gastrointestinal sistem (sindirim sistemi) enfeksiyonlarından korunmasını sağlar.
• İçeriğinde barındırdığı yüksek miktarda ​aminoasit yapılı taurin ​ile​ büyümeyi düzenler, hücre membranının bütünlüğünü sağlar ​ ve ​retina harabiyetini önler.
• Laksatif etkiye yani bağırsaklar çalışma sistemi üzerinde hızlandırıcı etki yaparak ​sarılığın azaltılmasında da​ etkilidir.
• Her zaman​ taze, kolay ulaşılabilir, ekonomik​ olması yönüyle kullanım için idealdir.
• Mama ile beslenen bebeklere göre yağ, aminoasit, karbonhidrat emilimi ve sindirimi fazla ve mide boşalma zamanı kısadır.

Anne Sütünün Anne Açısından Faydaları Nelerdir?

• ​Annede emzirme sırasında artan prolaktin ve oksitosin hormonları sayesinde annenin ​meme kanserinden korunmasını ​ sağlar.
• Aynı zamanda ​yumurtalık, rahim kanserlerini ​ azaltmakta ve ​osteoporoz​ (kemik erimesi), ​romatoid artrit​ (eklem iltihabı) gelişimini önleyici etkisi vardır.
• Tam emzirme durumda artan prolaktin hormonu ​hamile kalma riskini azaltır ​ fakat kesin bir koruma durumu yoktur bu süreçte gebe kalınabilir.
• Annenin doğum sonra​s​ında ​ uterus involüvasyonunu ​ (rahmin eski haline gelerek toparlanmasını) sağlar ve annenin​ kilo vermesine ​yardımcı olur.
• Anne ve bebek arasındaki bağı güçlendirir.

Anne Sütü Saklama Koşulları Nelerdir?

Annelerin çalıştığı durumlarda veya memelerde dolgunluk hissini azaltmak amacıyla süt sağarak bebeğin ihtiyaç duyduğunda beslenmesi sağlanabilir fakat bunu yaparken sütün içeriğini korumak ve bozulmasını önlemek amacıyla aşağıdaki talimatlara uyulması gerekmektedir.

Sağılan Sütü Saklama Koşulları Nelerdir?

• Oda sıcaklığında ​ 6 saat​, buzdolabında +4 C de​ 24 saat​, buzdolabının buzluğunda ​iki hafta​, çift kapılı buzdolabının soğutucu kısmında ​ 3 ay​, derin dondurucuda ise -18 derecenin altında olmak üzere ​6 aya ​kadar saklanabilir

Sütün Bebeğe Yetmediğinin Göstergeleri Nelerdir?

• Bebeğin 1 günde 6 defadan az koyu sarı keskin kokulu idrar çıkışının olması
• Bebeğin ayda 500 gr’dan az kilo alması
• Memenin tam olarak boşalmaması
• Bebeğin huzursuz olması ve sürekli ağlaması

Annelere Ek Bilgiler ve Öneriler

• Anne bebeğinin ilk emzirmeye başladığında gelen süte​ ‘ön süt’ ​denir. Ön süt elektrolitler ve sıvı yönünden zengin iken emzirmenin ilerleyen dakikalarında son süt gelmeye başlar yağ açısından zengin bir içeriğe sahiptir ve bebeğin doymasına yardımcı olur bu nedenle bebeğin bir memeyi tamamen boşalttıktan sonra diğer memeye geçmesi önerilir.
• Anne sütünde yeteri kadar pıhtılaşma faktörleri için önemli olan​ K vitamini ​ve bebeğin kemik gelişimi için gerekli olan ​D vitamini ​bulunmaz bu nedenle doğumda K vitamini 1 mg olmak üzere kas içine uygulanırken, D vitamini ise bebek iki haftalıkken 400 Ü/gün olarak bir yaşa kadar verilmelidir.
• Yeterli düzeyde beslenen bir yenidoğanın günde ​20-30​ gr., haftada​ 150-250​ gr., ayda ​800​ gr. alması normal kabul edilir.
• Bebeklerin ortalama olarak​ 15-20 ​dk. emzirilmesi önerilir.
• Yenidoğanların emme süresi ve sıklığı rutinleri oluşana kadar ​ilk üç ayda ​bebek istedikçe emzirilmelidir.