Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Basınç yaraları günümüz sağlık sisteminin en ciddi sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle araştırmacılar basınç yaralarının önlenmesi konusunda yoğun bir şekilde çalışmaktadırlar. Bu yazımda ise basın yaralarının önlenmesi için neler yapabileceğimizi önerilerle birlikte değineceğim. Umarım faydalı olur.
Basınç yaralanmalarına neden olan ana faktörler;
- Basınç
- Mikroklima
- Sürtünme ve makaslamadır.
Özellikle hastayı sürtünmeden ve makaslamadan korumak önemlidir. Çünkü bu aile bireyleri tarafından çok rahatlıkla dikkat edilebilecek bir durumdur.
Hastayı sürtünmeden korumak için neler yapılabilir?
- Hastayı çekerken çarşafın kullanılması sağlanıp koltuk altından çekilmesi önlenmelidir.
- Personel ve hasta yakınları bilgilendirilmelidir.
- Sakrum ve topuk bölgesine poliüretan köpük pansuman uygulanmalıdır.
- Topuk basıncını azaltan ürünler kullanılmalıdır.
Basınç Yaralanmalarını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Basınç yaralarını oluşturan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar iki ana grup altında toplanabilir.
İnteresek faktörler: Vücut tipi, yaş, immobilizasyon, duysal kayıp, beslenme, dehidratasyon, damar hastalıkları.
Ekstrensek faktörler: Basınç, yanlış kullanılmış malzemeler, ilaçlar, pozisyon, vücut hijyeni, nem
Basıncın Azaltılması İçin Ne Yapılmalı?
- Topuklar desteklenmelidir.
- Baş yüksekliği 30 dereceden fazla olmamalıdır. Sakrumun korunmasını sağlar.
- Bacaklar arası yastıkla desteklenmelidir.
- Yatırılan zeminin özellikleri bilinmelidir.
- Çarşafın kırışık olmamasına dikkat edilmelidir.
- Genel olarak 2-3 saatte bir pozisyon değişikliği yapılmalıdır.
Hastadan hastaya pozisyon süresi aşağıdaki özellikler bağlamında değişebilmektedir:
- Doku toleransı
- Hareketlilik düzeyi
- Genel medikal durumu
- Yatırıldığı destek yüzeyin özelliği
Tıbbi cihaza ilişkin basınç yaralanmalarında basınç, nem, abrazyon ve irritasyon devamlı olarak gözlemlenmelidir.
Risk değerlendirilip puanlanmalıdır. Burada beslenme, nem-ıslaklık, hareket, aktivite, sürtünme ve yırtılma, duygusal algılama gözlemlenmelidir.
Hastaya pozisyon vermeden önce aşağıdakiler sağlanmalıdır.
- Hasta güvenliği
- Pozisyon verdikten sonra yatak kenarlıklarının kaldırılması
- Hastanın beslenme solüsyonun kapatılarak aspirasyonun önlenmesi
- Hastanın idrar torbası klemplenerek sızıntı, sondanın yer değişikliğinin önlenmesi
- Ekiple işbirliği
- Hastanın mahremiyetini
Basınç yaralanmalarına aşağıdaki faktörler risk teşkil etmektedir.
- İştahta azalma
- Ağrıya bağlı immobilite
- Gaita inkontinansı
- Ciltte kuruluk
- Bakteriyel enfeksiyon
- Renal yetmezlik
Pozisyonlara göre riskli bölgeler sık sık değerlendirilmelidir:
Supine pozisyonda: Oksipital bölge, scapula, dirsekler, sakrum, topuklar
Lateral pozsiyonda: Kulaklar, omuz, kostalar, krista ilyaka, torakanter, dizlerin yan kısmı, malleoller ve ayak uçları
Oturur pozisyonda: Scapulalar, dirsekler, sakrum, iskium, dizin arkası, topuklar
Aşağıda basınç yaralanmaları ile ilgili bir kavram haritası oluşturdum. Bu kavram haritası basınç yaralarının önlenmesinin ne kadar karmaşık bir yapı içerdiğini gözler önüne sermektedir. Bu nedenle basınç yaralarının tedavisi multidisipliner bir ekip tarafından yapılmaktadır.
