Aplastik Anemi: Nedir, Nedenleri, Belirtileri, Tanısı, Tedavisi, Önlemi

Aplastik Anemi Nedir ?

Aplastik anemi, kan hücrelerinin yetersiz üretildiği veya yok olduğu bir kanser olmayan bir kanserdir. Bu durum, kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan kemik iliği hücrelerinin yokluğu veya hasarı nedeniyle ortaya çıkar.

Aplastik anemi, kan hücrelerinin yapımını engelleyen birçok faktör nedeniyle ortaya çıkabilir, ancak en yaygın nedeni, kemik iliğinde oluşan bir tümör veya enfeksiyonlardır.

Aplastik Anemi Görülme Sıklığı Nedir?

Aplastik anemi, nadir görülen bir sağlık durumudur. Her yıl, dünya genelinde yaklaşık 1-2 kişi 100.000 kişiden az aplastik anemi gibi kan hastalıklarına sahiptir. Aplastik anemi genellikle yaşlılar arasında daha yaygındır ve erkeklerde daha sıktır. Bununla birlikte, her yaş grubunda ve her iki cinsiyette de görülebilir.

Aplastik Anemi Nedenleri Nelerdir?

Aplastik anemi, kemik iliğinde kan hücrelerinin üretimini engelleyen birçok faktör nedeniyle ortaya çıkabilir. Bunlar arasında:

• İlaçlar: bazı ilaçlar, özellikle kemik iliği hücrelerinin üretimini engelleyebilir. Örneğin, bazı antibiyotikler, antidepresanlar, kemoterapi ilaçları veya immünosüpresif ilaçlar aplastik anemiye neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: bazı enfeksiyonlar, özellikle parvovirüs B19, Epstein-Barr virüsü veya hepatitis C, kemik iliğinde hücreleri hasar verebilir ve aplastik anemiye neden olabilir.
• Tümörler: bazı tümörler, özellikle lenfoma veya miyeloma, kemik iliğinde hücreleri hasar verebilir ve aplastik anemiye neden olabilir.
• Kimyasal veya fiziksel maddeler: bazı kimyasal veya fiziksel maddeler, özellikle benzin, boya, pestisitler veya radyasyon, kemik iliğinde hücreleri hasar verebilir ve aplastik anemiye neden olabilir.
• Otomatik hücreler: bazı kişilerde, aplastik anemi nedeni olarak kendilerinin vücutlarının otomatik hücreleri olarak tanımlanabilecek hücreleri saldırır.
• İdiyopatik: bazı durumlarda, aplastik anemi nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Aplastik anemi genellikle birden fazla nedenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.

Aplastik Anemi Belirtileri Nelerdir?

Aplastik anemi belirtileri, kan hücrelerinin yetersiz üretilmesinden kaynaklanır.

Bunlar  arasında:

• Yorgunluk, halsizlik veya nefes darlığı
• Cildin üzerinde kırmızı veya mor lekeler
• İştahsızlık veya kilo kaybı
• Ağrılı veya kanlı dişeti
• Ağrılı veya kanlı döküntüler
• Öksürük veya nefes darlığı
• Solunum yolu enfeksiyonlarına veya diğer enfeksiyonlara sıklıkla yatkın olma
• Hematolojik belirtiler: anemi, trombositopeni, lökopeni.

Aplastik anemi belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar. Eğer bu belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız, bir hematolog veya bir genel doktor ile görüşmeniz önerilir.

Aplastik Anemi Tanısı Nasıl Konur?

Aplastik anemi tanısı, bir dizi fiziksel muayene, laboratuvar testleri veya diğer tetkikler kullanılarak konur.

Fiziksel muayene

Doktorunuz, vücutta kanama veya morlukların varlığını, ağrılı veya kanlı dişeti, ciltteki mor veya kırmızı lekeleri veya diğer belirtileri arayacaktır.

Laboratuvar testleri

Aplastik anemi tanısı için en önemli testlerden biri, kan sayımıdır. Bu test, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin sayısını ölçer. Eğer aplastik anemi varsa, kırmızı kan hücreleri sayısı azaltılmış olacaktır, aynı zamanda beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısında azaltılmış olabilir.

Kemik iliği incelemesi

Kemik iliği incelemesi, aplastik anemi tanısının kesinleştirilmesi için önemlidir. Bu inceleme, kemik iliğinde hücrelerin sayısını ve tipini ölçer. Eğer aplastik anemi varsa, kemik iliği hücrelerinin sayısı azaltılmış olacaktır.

Diğer testler

Egzersiz EKG, ekokardiyografi, X-ray veya CT gibi testlerde kalp veya solunum sistemi ile ilgili sorunların varlığını araştırmak için kullanılabilir.

Tümör Markerleri

Lenfoma veya myeloma gibi tümörlerin varlığını araştırmak için kullanılabilir.

Aplastik anemi tanısı genellikle bir veya daha fazla test kullanılarak konulur.

Aplastik Anemi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aplastik anemi tedavisi, kişinin durumuna ve nedenine göre değişebilir. Tedavi genellikle bir veya daha fazla yöntem kullanılarak yapılır ve amacı, kan hücrelerinin üretimini tekrar başlatmak veya yerine koymaktır.

Kemik iliği nakli

En yaygın tedavi yöntemi, sağlıklı bir kişiden alınan kemik iliği hücrelerinin, hastanın kemik iliğine enjekte edilmesidir. Bu tedavi, kemik iliğinde hücrelerin yeniden üretimini sağlar ve aplastik anemi belirtilerini azaltır.

İmmünosüpresif tedavi

Bu tedavi, vücudun kendi hücrelerini saldırmasını engellemek için kullanılan ilaçlarla yapılır. İmmünosüpresif tedavi, aplastik anemi nedeni olarak vücudun kendi hücrelerinin saldırması durumunda etkilidir.

İlaç tedavisi

İlaç tedavisi, aplastik anemi nedeni olarak kullanılan ilaçların kesilmesi veya değiştirilmesi, hormon tedavisi veya antiviral ilaçlar gibi birçok farklı ilaçları içerebilir.

Diğer tedavi yöntemleri

Kemoterapi, radyoterapi, plazmaferez gibi diğer tedavi yöntemleri de kullanılabilir.

Tedavi seçimi genellikle kişinin durumuna, sağlık durumuna ve nedenine göre yapılır ve bir hematolog tarafından yapılır. Aplastik anemi tedavisi genellikle uzun süreli ve zorlu bir süreçtir.

Aplastik Anemi Nasıl Önlenir?

Aplastik anemi, bazı nedenleri önleyebilecek önlemler alarak önlenebilir. Bunlar arasında:

• İlaçlar: Eğer aplastik anemi nedeni olarak ilaçlar kullanıyorsanız, doktorunuz size alternatif ilaçlar önerebilir veya dozu azaltabilir.

• Kimyasal veya fiziksel maddeler: Kimyasal veya fiziksel maddelerle temasını azaltmak için gerekli önlemleri alın.
• Enfeksiyonlar: Aplastik anemi nedeni olarak enfeksiyonları önlemek için hijyen kurallarına uymak ve aşıları zamanında almak önemlidir.
• Tümörler: Tümörlerin erken tanısı ve tedavisi, aplastik anemi nedeni olarak tümörleri önlemek için önemlidir.
• Sigara ve alkol kullanımını azaltmak: Sigara ve alkol kullanımı, aplastik anemi nedeni olarak tümörleri veya diğer sağlık sorunlarını arttırabilir.
• Kemik iliği nakli: Kemik iliği nakli, aplastik anemi nedeni olarak kemik iliği hastalıklarını önlemek için kullanılabilir.

Aplastik anemi önlenmesi, genellikle kişinin durumuna ve nedenine göre değişebilir.

Aplastik Anemi ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?

Aplastik anemi, hematoloji ve onkoloji alanlarında uzmanlaşmış doktorlar tarafından tedavi edilir. Hematologlar, kan ve kemik iliği hastalıklarının tedavisinde uzmanlaşmış doktorlardır. Onkologlar ise kanserleri ve tedavilerini yönetir.

Hematologlar ve onkologlar, aplastik anemi tanısını koyar ve tedavi yöntemlerini belirler. Aplastik anemi tedavisinde, hematologlar ve onkologlar birlikte çalışır. Eğer aplastik anemi ile ilgili bir sorununuz varsa, bir hematolog veya onkolog ile görüşmeniz önerilir.