Dünyadaki ölüm sebeplerine baktığımızda ikinci sırada yer alan ve yılda beş milyon kişinin ölümüne sebep olan sigara kullanımını görmekteyiz. Sigara tüketimi büyük bir sağlık sorunu iken toplumda kadın popülasyonunda sigara tüketiminin artması, sigaradan kaynaklanan gebelik ile ilgili risklerin de artmasına sebep olmaktadır. Buna rağmen halen gebe olan her on kadından biri ve emziren kadınların yüzde 17’si sigara kullanmaktadır.
Yapılan araştırmalar, gebelikte sigara kullanımının bebeğin bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkileyerek enfeksiyon oluşumunu kolaylaştırdığı, perinatal komplikasyon risklerini arttırdığını, konjenital anomalilerin artmasına ve plasental gelişim bozukluğuna neden olduğunu göstermektedir.
Diğer yandan gebe kadınların bir kısmı kendisi sigara içmediği halde, çevresel sigara dumanına maruz kalmaktadır. Bu durum son derece sakıncalıdır. Anne adayının sigara içsin ya da içmesin başkalarının içtiği sigara dumanından etkilendiği, annenin soluduğu bu dumanın plasenta aracılığı ile bebeğe geçtiği ve bebeğin gelişmesini yavaşlattığı araştırmalar tarafından kanıtlanmıştır.
Yine yapılan araştırmalarda annelerin %37’sinin ailesinde sigara içen bir üyenin olmadığı, yarıdan fazlasının eşlerinin sigara içtiği ve sigara dumanına maruz kaldığı görülmüştür. Aktif şekilde sigara kullanan annelerin bebeklerinde görülebilen her türlü olumsuz etki, daha hafif olmak kaydı ile pasif şekilde sigara dumanına maruz kalan anne ve bebeğinde de görülebilmektedir. Buna göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski pasif sigara içiciliğinde de artmaktadır.
Sigaranın düşük tartılı doğuma etkisinin nikotin ve karbonmonoksit ile olduğu ifade edilmiştir.
Gebe iken içilen günlük sigara miktarının artışıyla doğru orantılı olarak düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma, erken doğum ve düşük riskinin de arttığı ile ilgili çok sayıda çalışma mevcuttur.
Sigara kullanımı hem çocuğun hem de annenin sağlığını olumsuz etkilemektedir. Sigara içmenin özellikle gebelikte, bebekte gelişme geriliğine, ölü ve erken doğumlara neden olabileceği, yüksek tansiyon riskini arttırabileceği, bebekte zeka geriliğine, akciğer gelişimini etkileyerek solunum sistemi hastalıklarına ve plasenta ile ilgili bozukluklara neden olabileceği, düşük riskini arttırabileceği ve içilen sigaranın süte geçebileceği belirlenmiştir.
Buna rağmen sigara içmenin anne ve bebek sağlığı ile ilgili olumsuz etkilerinin olmadığını ifade eden annelerin bulunması ve halen gebelik sırasında sigara kullanım oranlarındaki yükseklik düşündürücüdür.
Sigaranın olumsuz etkilerinin yazılı ve görsel basında yer alması, sigaranın zararları ve bırakma yolları ile ilgili kampanyaların yürütülmesi ve eğitim çalışmalarının yapılması son derece önemlidir.
Di Franza JR, Aligne CA, Weitzman M. Prenatal And Postnatal Environmental Tobacco Smoke Exposure And Children Health. Pediatrics 2004;113:1007-15.
Durualp, E., BEKTAŞ, G., Ergin, D., Karaca, E., & Topçu, E. (2011). Annelerin Sigara Kullanımı ile Yenidoğanın Doğum Kilosu, Boyu ve Baş Çevresi Arasındaki İlișkinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 64(3), 119-126.
Vielwerth E, Jensen R, Larsen T, Et Al. The İmpact Of Maternal Smoking On Fetal And İnfant Growth. Early Hum Dev 2006;83:491-495.
Terzioğlu F, Yücel Ç. Sigaranın Üreme Sağlığına Etkileri. Sağlıcakla Dergisi 2008;(9): 12-17.