Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Doğumu kolaylaştıran unsurların başında “doğumu ve evrelerini anlamak” geliyor. Çünkü etrafımızdaki örneklerden, korkutucu doğum efsanelerinden, film ve dizilerden, akrabalardan duyulan bilgiler önyargı oluşturuyor. Anne panik oluyor, yol haritasız kulaktan duyma doğum hikayeleri ile doğum yolculuğuna başlıyor.
Oysa sürecin vücutta nasıl geliştiğini anlayınca bazı şeylerin gerçekleşmesinin imkânsız olduğunu, bazılarını sabırla, bazılarını ise akışa bırakarak rahatlıkla geçebileceğimizi anlıyoruz.
Doğum belirli bir sırayı takip eden aşamalar ile gerçekleşir. İlk önce rahim ağzı öne doğru dönerek içeriğindeki su miktarı artar ve yumuşayarak açılmaya uygun hale gelir. Bu aşamada halk arasında “nişan” olarak adlandırılan sümüğümsü salgı dışarı atılabilir. Temel hazırlıklar tamamlandıktan sonra rahim ağzının açılması ve bebeğin dışarı atılması için rahim kasılmaları ile doğum eylemi başlar.
Şimdi doğum eyleminin evrelerinde oluşacak değişiklikler, belirtiler ve anne-babanın yapabileceklerini konuşalım.
Birinci Evre
Rahim kasılmalarının başlamasından rahim ağzının bebeğin kafasının geçişine izin verecek kadar açılması (10 cm) ve incelmesi arasında geçen dönemdir.
Birinci evre kendi içerisinde üçe ayrılır. Doğumun başlaması ile rahim ağzının 3 cm açılmasına kadar geçen süre latent faz, 4 cm açıklıktan tam açıklık (10 cm) olana kadar geçen süre aktif faz, hızlı bir açılma ve yumuşama ile bebeğin başının inişinin gerçekleştiği geçiş fazıdır.
Latent Faz
Rahim ağzında 0-3 cm açılma vardır ve doğum dalgaları 10 dakikada bir gelir, 20 saniye sürer. Adet kasılmalarına benzer kasılmalar, artan sırt ağrıları, enerji artışı, nişan gelmesi, vajinal akıntı gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde anne ve babanın neler yapabileceğine bakalım.
Anne ne yapabilir?
- Doğum çantanızı hazırlayın.
- Günlük aktivitelerinizi yapmaya devam edin.
- Yürüyüşe çıkın.
- Duş alın.
- Yemeğinizi yiyin.
- Müzik dinleyin.
- Doğum dalgaları uzun sürerse nefes egzersizlerini deneyin.
Baba ne yapabilir?
- Anneye destek olun.
- Annenin dikkatini dağıtın, belki beraber yürüyüşe çıkabilirsiniz.
- Annenin rahatlaması için masaj yapabilirsiniz.
- Doğum dalgalarının kaç dakikada bir geldiğini takip edebilirsiniz.
Aktif Faz
Rahim ağzında 4-10 cm açılma vardır ve doğum dalgaları 5 dakikada bir gelir, 40 saniye sürer. Düzenli doğum dalgaları, hafif kanama, su kesesi patlaması, bulantı, kusma gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde anne ve babanın neler yapabileceğine bakalım.
Anne ne yapabilir?
- Hastaneye gidin ve doğum planınızı servisteki hemşire/ebeniz ile paylaşın.
- Aktif doğum pozisyonları, nefesleri kullanın.
- Doğum dalgaları arasında gevşeme nefeslerini kullanın.
- Doğum dalgaları sırasında sizi sakinleştiren olumlama kelimeleri kullanın.
- Sıvı tüketin, buz emmek sizi rahatlatabilir.
- Her saat başı idrarınızı yapın.
Baba ne yapabilir?
- Sakin olun, sevginizi gösterin.
- Nefes ve gevşeme egzersizlerini anne ile birlikte yapın.
- Anneye dokunarak, konuşarak, masajla destek olun.
- Anneye sıvı ve buz verin.
Geçiş Fazı
Rahim ağzı 10 cm açılmıştır, bebek iyice inmiştir ve doğum dalgaları 2-3 dakikada bir gelir 60-120 saniye sürer. Çok yoğun uzun kasılmalar, vajina ve rektumda basınç, ıkınma isteği, bulantı, kusma, bacak krampları, ayaklarda soğukluk, su kesesinin açılması gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde anne ve babanın neler yapabileceğine bakalım.
Anne ne yapabilir?
- Kendinizi rahat hissettiğiniz pozisyonlarda kalabilirsiniz.
- Kendinizi rahatlatan nefesleri kullanabilirsiniz.
- Her kasılmayı tek olarak düşünün ve sonraki kasılmaları düşünmeyin.
- Geçiş en kısa evredir, bunu düşünün.
Baba ne yapabilir?
- Anneyi destekleyin.
- Yanından ayrılmayın.
- Nefes egzersizlerini ve hareketleri birlikte yapın.
İkinci Evre
Açılmanın tamamlanması ile bebeğin doğumu arasındaki dönemdir. Vajinada güçlü basınç hissetme, vajinada yanma ve esneme, şaşkınlık, tedirginlik gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde anne ve babanın neler yapabileceğine bakalım.
Anne ne yapabilir?
- Ikınma isteğiniz geldiğinde büyük bir diyafram nefesiyle karın kaslarınızı kullanarak ıkının.
- Doğum dalgaları arasında dinlenin.
- Ebenizin, doktorunuzun talimatlarını dinleyin.
- İsterseniz bebeğinizin başına dokunabilirsiniz.
- Bebeğinizin tenine dokunup doğum sevincini yaşayın.
Baba ne yapabilir?
- Annenin pozisyon almasına yardım edin.
- Su, buz verin ve dudaklarını nemlendirin.
- Ikınırken sırtından destekleyin.
- İsterseniz göbek kordonunu kesin.
- Eşinizle doğum sevincini paylaşın.
Üçüncü Evre
bebeğin doğumundan plasenta ve zarlarının atılması arasındaki dönemdir. Hafif ve orta dereceli kasılmalar, titreme, kanama gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde anne ve babanın neler yapabileceğine bakalım.
Anne ne yapabilir?
- Gerekirse nefes egzersizlerini uygulayın.
- Ebenizin ve doktorunuzun ıkınma talimatlarını dinleyin.
- Bebeğiniz ile ten tene temas yapın.
- Bebeğinizin ilk kontrollerini yapın.
Baba ne yapabilir?
- Ikınma nefesine yardım edin.
- Bebeğinizi kucağınıza alın.
- Bebeğinizin ilk kontrollerini izleyin.
Dördüncü Evre
Plasentanın doğumu ile başlar ve ilk dört saati kapsar. Anne, baba ve bebek ilk kez bir aradadır. Perine kontrolü yapılır ve gerekirse buz uygulanır. Bebek emer, annenin ve bebeğin temel yaşam bulguları kontrol edilir. Anneye kanama kontrolü yapılır. Titreme, vajinada ağrı, bebek emerken rahimde kasılma gibi belirtiler görülebilir. Bu dönemde neler yapabileceğinize bir bakalım.
- Dinlenin, gevşeyin.
- Bebeğinizle konuşun.
- Bebeğinizi emzirin.
- Bir şeyler yiyin ve için.