Anne sütünün ne kadar önemli olduğunu bilmeyenimiz yoktur sanırım. Fakat anne sütünün de kullanılmadığı birçok durum var. Aileler anne sütünün kullanılmadığı durumlarla karşılaşınca ne yapacağını çoğu zaman bilememektedir.
Bu yazımda anne sütünün kullanılmadığı durumlarda yapay beslenmenin nasıl olması gerektiğini ele alacağım.
Tekrar etmek istiyorum. Yenidoğan bebekler için en uygun beslenme şekli kendi annesi tarafından emzirilmesidir. En uygun beslenme şeklini annesi tarafından emzirilmesi iken bunu sağılmış anne sütünün yapay bir yöntemle verilmesi (kaşık, kap veya biberon), donör anne sütü ve Formula kullanımı izlemektedir.
Dünya Sağlık Örgüt bebeklerin doğumdan itibaren ilk 6 ay boyunca su ve başka sıvı almadan sadece anne süt almalarını ve 6 aydan sonra ek gıdalarla beraber emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesini önermektedir.
İki yaşından küçük çocuklarda yetersiz beslenmenin erken dönem sonuçları;
- Hastalık ve ölüm oranında artış olur.
- Büyüme-gelişmede gecikme yaşanır.
Bu sebeple annelerin bu konuda bilinçlendirilmesi toplum sağlığı görevidir.
Anne Sütüyle Beslenmeyi Engelleyen Durumlar Nelerdir?
Altıncı aydan sonra uygun tamamlayıcı besinlere başlayarak 2 yaşına kadar çocuğun anne sütü ile beslenmesi önerilmektedir.
Bebeğe bağlı sebepler;
Özel Formulalar ile beslenmeyi gerektiren durumlar;
- Klasik galaktozemi
- Akçaağaç hastalığı
- Fenilketonüri
Anne sütü ile anne sütünü destekleyici formulalarla beslenmeyi gerektiren durumlar;
- Doğum ağırlığı 1500 gramın altında olan yenidoğanlar,
- Gestasyonel yaşı 32 haftanın altında olan yenidoğanlar,
- Hipoglisemi riski altında olan yenidoğanlar
Anneye bağlı sebepler;
- Kalıcı olarak anne sütünün kesilmesi gereken durumlar \ HIV
- Geçici olarak anne sütünün kesilmesi gereken durumlar / Maternal ağır hastalık , HSV-1 (memede aktif lezyon varsa bebek temas etmemeli) ,
- Annenin kullandığı ilaçlar.
Annenin sağlık problemi olmasına rağmen emzirmeye devam edebileceği durumlar;
- Meme Apsesi ( meme apsesi olmayan memeden emzirmeye devam edilebilir)
- Hepatit B ( yenidoğan 48 saat içinde aşılanmalıdır.)
- Hepatit C
- Tüberküloz ( tedavi dahilinde)
- Madde kullanımı ( bebeğe olumsuz etkileri çok fazladır)
Yapay Beslenme Nasıl Yapılır?
Yapay beslenme; formül mamalar ya da içeriği değiştirilmiş inek sütü ile yapılabilir. Ailenin ekonomik durumu göze alınarak aileye yol gösterilmelidir.
Endüstriyel Formül Mamalar İle Yapay Beslenme;
Formül mamaların özellikleri nasıl olmalıdır?
- Protein düzeyi uygun olmalı,
- Sindirimi kolay yağ karışımı içermeli,
- Karbonhidrat kaynağı uygun olmalıdır,
- Vitamin- mineraller anne sütü içeriğine uygun olmalı,
- Esansiyel yağ asitleri uygun olmalı,
- Probiyotik lifler içermelidir.
Formül mamalar ile ne zaman, ne kadar beslemeli ?
- 500 gram vücut ağırlığı için ortalama 75 ml olmalı.
- Ancak bebek günden güne , mama tüketimini kendi ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmelidir.
- Yenidoğan yaşamın ilk günlerinde 2-3 saat aralıklarla 60-90 ml formül baba ile beslenir.
- Birinci ay boyumca formül mama ile beslenen bebek 4-5 saat boyunca uyursa , uyandırılıp beslenmelidir.
- Birinci ayın sonunda , bebek 3-4 saatte yaklaşık 125-150 ml formül baba ile beslenebilir.
- Ağırlık mama miktarı ile doğru orantılıdır.
- Biberon dikçe ve hava geçirmeyecek şekilde tutulmalıdır.
- Bebeklerin büyük çoğunluğu , beslendikten sonra bir miktar mamayı geri çıkartırlar. Anneye bunun doğal olduğu anlatılmalı, beslendikten sonra bebek dik tutulmalı, sırtı yavaş yavaş ovulmalıdır.
0-1 yaş arası süt çocuklarının öğün sayısı ve öğünde alınan miktarlar:
Yaş | Öğün sayısı | Öğünde alınan miktarlar |
0-1 hafta | 8-10 kez | 60-90 ml |
1 hafta – 1 ay | 6-8 kez | 125-150 ml |
2-3 ay | 4-6 kez | 150-180 ml |
4-7 ay | 4-6 kez | 180-210 ml |
8-12 ay | 4-6 kez | 210-250 ml |
Formül Mamalar ( Biberon Mamaları) Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
- Temizlik ve hijyene çok dikkat edilmelidir.
- Biberon kapağı ve emzik kullanımdan önce mutlaka 10 dakika kaynatılmalıdır.
- Mama hazırlanırken kullanılan su en az 10 dakika kaynatılmalıdır.
- Biberon emziğinin delik çapı küçükse , bebek çabuk yorulur. Geniş olursa bebeğin solunum yoluna mama kaçabilir.
- Mamanın sıcaklığı kontrol edilmelidir.
- Fazla konsantre hazırlanan mamalar, böbreklerin yükünü arttırır ve bebekte su kaybına yol açar. Bebeğin susuzluktan ağlaması da anneyi bebeğim aç yanılgısına düşürebilir.
- Fazla sulandıran mamalar ise bebeğin büyüme- gelişmesini olumsuz etkiler.
- Mamalar kesinlikle mikrodalga fırında ısıtılmamalıdır.
Aileler; anne sütü, yapay beslenme ve emzirme konusunda mutlaka profesyonel yardım almalıdır.
Çeber Turfan E., Akçicek E., & Başgün Ekşioğlu A., (2017) Anne Sütü Ve Emzirme, Ankara : Vize Yayıncılık.
YALAZ, M. Yenidoğan Bebeğin Beslenmesinde Temel Prensipler. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 8(2), 1-13.
Anlaşılır ve sade 👍
Çok faydalı bir yazı.