Ağızda Çıkan Aft Diğer Adıyla Pamukçuk Neden Oluşur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Hayatının büyük bir dönemini sürekli aftlarla geçirmiş biri olarak, aftların ciddi anlamda hayat kalitesini düşürdüğünü söyleyebilirim.

Yemek yerken, su içerken, konuşurken, nefes alırken bile canımın yandığını hatırlıyorum.

Çocukken toplumun baskısıyla ya da genel bilinen gelenekler adına birçok şey yaptım; tuz basmak, sumak koymak, zeytinyağı sürmek, zeytin yaprağı çiğnemek…

Bunların hepsi daha çok acı vermekten başka hiçbir işe yaramadılar.

Sonra hemşirelik bölümüne başlayınca bir sağlıkçı gözüyle çocukluğumda kötü olarak algıladığım aft üzerine araştırmalar yaptım.

Aft (Pamukçuk) Tam Olarak Nedir?

Aft, halk arasında pamukçuk olarak bilinen bir hastalıktır.

Toplumumuzun %25’inde, daha çok kadınlarda görülen, ağız içinde oluşan 1 ile 10 milimetre arasında değişen kırmızı beyaz, günlük yaşam kalitesini bozan bir hayli ağrılı oral ülserlerdir.

Bazı insanlarda yılda 1-2 kere çıkarken, bazı insanlarda ise sürekli tekrarlayabilir.

Aft (Pamukçuk) Neden Oluşur?

Sebepleri genel olarak;

• B3, B9 ve B12 vitamin eksikliği,
• Demir eksikliği,
• Travma sonrasında (yanlışlıkla dilimizi ya da yanağımızı ısırmak),
• İmmün sistem (bağışıklık sistemi) düşüklüğü,
• Stres ya da genetik kaynaklı olabilmektedir.

Ağız içinde lezyonların görülmesinde yaşın önemli bir etkisi vardır. İlerleyen yaşla birlikte ağız içerisinde zararlı ajanlara karşı geçirgenliği artmakta ve mekanik yaralanmalara karşı daha savunmasız hale gelmektedir. Protez diş kullanımı ve sigara kullanımın da etkisi bulunmaktadır.

Ağzımda Aft (Pamukçuk) Oluştuğunda Ne Yapmalıyım?

2013 yılı, Ocak ayında, J Oral Pathol Med. Dergisinde sütte bulunan bazı proteinlerin bir nevi allerjik reaksiyonla aft yaptığını gösteren bir makale yayınlandı.

Aft olduğu dönemde süt ve süt ürünlerini tüketmeyi azaltabilirsiniz.

Kahve, çikolata, patates, peynir, ceviz ve fındık gibi kuruyemişler, incir, portakal, mandalina, buğday, çavdar arpa gibi glüten ihtiva eden yiyeceklerin afta neden olduğu şeklinde yayınlar bulunmaktadır.

Aftlar sizin için dayanılmayacak bir boyuttaysa bir süre uzak durabilirsiniz.

Aldığınız önlemler işe yaramadıysa buğdaydan da bir süre uzak durabilirsiniz. Buğdayda bulunan gliadin proteinin de aft yapabildiği gösterilmiştir. Diş macunu içeriğindeki sodyum lauryl sülfat adlı köpük artırıcı maddenin de aftlara sebep olduğu bilinmektedir. Böyle bir durumda diş macununuzu değiştirebilirsiniz.

Evde kendiniz karbonatlı su ya da tuzlu suyla gargara yapabilirsiniz. Bu sizi biraz da olsa rahatlatacaktır.

Aftın (Pamukçuk) Tıbbi Tedavisi Nedir?

Afttın tıbbi tedavisinde topikal tedavi (yüzeye uygulanan tedavi) uygulanmaktadır.

Ağrıyı azaltan analjezik kremler, topikal jeller, antiseptik özelliği olan ağız içi gargaralar kullanılmaktadır.

Aftlarınız demir ve vitamin eksikliğinden kaynaklanıyorsa bunların takviyesiyle kullanılabilir.
Uyarı

Çok sık tekrar eden aftlarınız varsa ve bu aftların yanında kadınlarda vajina da erkeklerde penis ve testis üzerinde kabarık sivilce şeklinde başlayan sonradan zımba deliği görünümünü alan lezyonlar ve gözde kanlanma, bulanık görme varsa bir cildiye uzmanına görünmelisiniz.

Bu Behçet hastalığının belirtileridir.

KAYNAKLAR

https://www.doktormurat.net/makale/291/agzimda-aft-var-ne-yapayim
Ozec, I., Tasveren, S., Yeler, D., & Kilic, E. (2008). Sivas’ ta 40 yaş üzeri bireylerde ağız mukozası lezyonlarının yaygınlığının değerlendirilmesi. Cumhuriyet Dental Journal, 11(1), 10-15.