Afetlerde birey kendisini yetersiz, dış dünyayı ise tehlikeli olarak algılamaya başladığında bu durum “kontrol kaybı” düşüncesine yol açar. Bu düşüncenin nedeni olan ümitsizlik, korku ve çaresizlik duyguları da anksiyete ve depresyonun eşlik ettiği tabloyla durumun kötüleşmesine neden olur.
Afetten önce hiçbir ruhsal problemi olmayan bireyler, afet sonrası Travma Sonrası Stres Bozukluğu yaşayabilirler. Tedavi edilmeyen Travma Sonrası Stres Bozukluğu ise yeme bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, fobiler, depresyon, madde kötüye kullanımı ve bağımlılığı, kompulsif kumar oynama, suç davranışları ve psikotik ataklarla gizlenebilmektedir.
Marmara Depremi ve Toplum Ruh Sağlığı
Marmara Depremi sırasında Marmara Bölgesi’nde bulunan ve çalışmanın yapıldığı dönemde Ankara’da yaşayan 526 kişi ve Değirmendere, Avcılar, Bolu ve Düzce’de rasgele hane halkı örneklemi ile seçilen 2437 kişinin katıldığı bir çalışmada; olası Travma Sonrası Stres Bozukluğu yaygınlıkları Bolu’da %17, Değirmendere’de %22, Ankara’da %26 ve Düzce’de %37 olarak saptanmıştır. Olası Marmara Depremi yaygınlıkları ise bu dört bölge için sırasıyla %12, %15, %11 ve %28’dir.
Dağlı ve arkadaşlarının 2018 yılında yaptığı araştırmaya, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenimine devam eden, 23 Ekim 2011 ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde meydana gelen her iki Van depremini yaşamış olan 4, 5 ve 6. sınıf öğrencileriyle, Nisan-Mayıs 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Bunun için Tıp Fakültesinde okuyan toplam 210 öğrenci evren olarak belirlenip herhangi bir örneklem seçilmemiş. Her iki depremi yaşayan öğrenciler seçilerek 109 (%51,9) öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir.
Deprem sonrası sağlık ile ilgili sorun yaşama durumu sorgulandığında öğrencilerin %2,8’i deprem sonrası psikolojik problemler yaşadığını ifade etmiştir. Ayrıca, katılımcıların %18,3 (20 kişi)’ü herhangi bir bağımlılık geliştirdiğini belirtmiş ve en yüksek bağımlılık da sigara (%75,0) olarak tespit edilmiştir. Deprem sonrası korku gelişme oranı %36,5 (40 kişi) olarak tespit edilmiştir. En sık gelişen ilk iki korku ise tekrar deprem yaşama %75,5 (31 kişi) ve kapalı alan korkusu %15.0 (6 kişi) olarak saptanmıştır.
Toplum ruh sağlığını etkileyen diğer etkenleri detaylı bir şekilde okuyabilirsiniz.